Như Tri thức Xanh đã thông tin tại kỳ trước, dự án xây dựng đoạn đường Thống Nhất và hạ tầng kỹ thuật khu dân cư phường Thắng Lợi được UBND tỉnh Thái Nguyên phê duyệt ngày 29/12/2011 theo hình thức BT (xây dựng – chuyển giao), giao UBND thị xã Sông Công (nay là UBND thành phố Sông Công) tổ chức đàm phán và ký kết hợp đồng với Công ty Cổ phần Đầu tư và Xây dựng Thiên Lộc. Ngày 19/9/2013, UBND tỉnh ban hành Quyết định điều chỉnh Dự án, chấm dứt BT và  giao cho Công ty Thiên Lộc thực hiện Dự án (bao gồm cả khu dân cư).

Phối cảnh Dự án (Nguồn: Internet).

Để có căn cứ làm rõ các nội dung về những bất cập và dấu hiệu sai phạm trong quá trình chấp thuận và thực hiện các thủ tục triển khai Dự án, từ tháng 3/2021, Tri thức Xanh đã có văn bản gửi UBND tỉnh Thái Nguyên đề nghị công khai, cung cấp thông tin và làm rõ 9 dấu hiệu bất thường trong Dự án xây dựng đoạn đường Thống Nhất và hạ tầng kỹ thuật khu dân cư phường Thắng Lợi.

Ủy ban nhân dân tỉnh Thái Nguyên đã có Văn bản giao cho Sở Thông tin và Truyền thông Tỉnh chủ trì phối hợp với các cơ quan của Tỉnh cung cấp thông tin cho Tri thức Xanh. Trên cơ sở đó, Sở Thông tin và Truyền thông đã chủ trì, phối hợp với UBND thành phố Sông Công và các sở, ban ngành của Tỉnh để làm rõ các nội dung phản ánh của Tri thức Xanh.

Tuy nhiên, sau hơn 120 ngày đề nghị cung cấp thông tin, với nhiều văn bản yêu cầu cũng như đề nghị cung cấp thông tin của các nhà báo, phóng viên, UBND tỉnh Thái Nguyên và các cơ quan trực thuộc vẫn né tránh, từ chối cung cấp thông tin.

Vậy, nguyên nhân, động cơ, mục đích gì khi cơ quan quản lý nhà nước từ chối công khai và cung cấp thông tin về Dự án xây dựng đoạn đường Thống Nhất và hạ tầng kỹ thuật khu dân cư phường Thắng Lợi? Có hay không việc né tránh cung cấp thông tin để bao che cho các dấu hiệu sai phạm tại Dự án?

Theo thông tin phản ánh của dư luận xã hội và những tài liệu Tri thức Xanh thu thập được, Dự án xây dựng đoạn đường Thống Nhất và hạ tầng kỹ thuật khu dân cư phường Thắng Lợi, thành phố Sông Công được UBND tỉnh Thái Nguyên quyết định phê duyệt tại Quyết định số 3338/QĐ-UBND ngày 29/12/2011.

Theo Quyết định số 3338/QĐ-UBND, UBND tỉnh Thái Nguyên phê duyệt dự án đầu tư xây dựng công trình: Xây dựng đoạn đường thống nhất và hạ tầng kỹ thuật khu dân cư tại phường Thắng Lợi, thị xã Sông Công theo hình thức BT; Chỉ định chủ đầu tư là Công ty Cổ phần Đầu tư Xây dựng Thiên Lộc thực hiện Dự án trên quy mô 23ha. Trong đó, gồm xây dựng đoạn đường Thống Nhất dài 1km và đầu tư hạ tầng khu dân cư với quy mô 19,8ha.

Ngày 19/9/2013, xét tờ trình của Giám đốc Sở Kế hoạch và Đầu tư (và các văn bản thẩm định của các sở, ngành), UBND tỉnh Thái Nguyên ban hành Quyết định số 1830/QĐ-UBND hủy bỏ việc ký kết hợp đồng BT, mà thay vào đó cho phép Chủ đầu tư – Công ty Thiên Lộc bù trừ chi phí xây dựng hạ tầng, giải phóng mặt bằng vào tiền thu cấp quyền sử dụng đất.

Có dấu hiệu vi phạm pháp luật về đất đai nghiêm trọng!

Dự án xây dựng đoạn đường Thống Nhất và hạ tầng kỹ thuật khu dân cư phường Thắng Lợi được thực hiện trên cơ sở nhà nước thu hồi đất, nên đất giao cho doanh nghiệp là đất đã giải phóng mặt bằng (đất sạch); Bên cạnh đó, đây là dự án phát triển nhà ở thương mại. Do đó, theo quy định tại Điểm a,b,c Khoản 1 Điều 58 Luật đất đai 2003:

“Điều 58. Đấu giá quyền sử dụng đất, đấu thầu dự án có sử dụng đất

1. Nhà nước giao đất có thu tiền sử dụng đất, cho thuê đất theo hình thức đấu giá quyền sử dụng đất hoặc đấu thầu dự án có sử dụng đất trong các trường hợp sau đây:

a) Đầu tư xây dựng nhà ở để bán hoặc cho thuê;

b) Đầu tư xây dựng kết cấu hạ tầng để chuyển nhượng hoặc cho thuê;

c) Sử dụng quỹ đất để tạo vốn cho đầu tư xây dựng kết cấu hạ tầng;”

Như vậy, rõ ràng theo quy định của Luật Đất đai 2003, việc thực hiện Dự án xây dựng đoạn đường Thống Nhất và hạ tầng kỹ thuật khu dân cư phường Thắng Lợi phải thực hiện theo hình thức đấu giá quyền sử dụng đất hoặc đấu thầu thực hiện dự án có sử dụng đất.

Bên cạnh đó, Dự án cũng được UBND tỉnh Thái Nguyên quyết định thực hiện theo cơ chế BT, do đó, theo Khoản 3 Điều 9 Thông tư 03/2011/TT-BKHĐT của Bộ Kế hoạch và Đầu tư quy định: “Trường hợp thu xếp được quỹ đất để tạo nguồn vốn thanh toán cho Nhà đầu tư xây dựng Công trình BT, Cơ quan nhà nước có thẩm quyền tổ chức lựa chọn Nhà đầu tư xây dựng Công trình BT theo quy định tại khoản 2 Điều này và tổ chức đấu giá quyền sử dụng đất theo quy định của pháp luật hoặc đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư thực hiện dự án có sử dụng đất theo hướng dẫn của Bộ Kế hoạch và Đầu tư. Trong trường hợp này, việc thanh toán cho Nhà đầu tư xây dựng Công trình BT chỉ được thực hiện sau khi Công trình được hoàn thành, nghiệm thu và chuyển giao cho Cơ quan nhà nước có thẩm quyền theo các điều kiện quy định tại Hợp đồng Dự án.”

Như vậy, theo cơ chế thực hiện các dự án BT được quy định tại Thông tư 03/2011/TT-BKHĐT, Dự án xây dựng đoạn đường Thống Nhất và hạ tầng kỹ thuật khu dân cư phường Thắng Lợi phải thực hiện đấu giá quyền sử dụng đất theo quy định của pháp luật hoặc đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư thực hiện dự án có sử dụng đất.

Tuy nhiên, trong cả 2 lần phê duyệt dự án và điều chỉnh chủ trương đầu tư dự án, UBND tỉnh Thái Nguyên đều không tổ chức đấu giá quyền sử dụng đất hoặc đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư thực hiện dự án có sử dụng đất. Nghiêm trọng hơn, UBND tỉnh Thái Nguyên cho phép Chủ đầu tư – Công ty Thiên Lộc bù trừ chi phí xây dựng hạ tầng, giải phóng mặt bằng vào nghĩa vụ tiền sử dụng đất nộp ngân sách Nhà nước.

Đây vừa là dấu hiệu rõ ràng của hành vi làm trái quy định của pháp luật trong giao đất, cho thuê đất, thu hồi đất, thay đổi mục đích và quyền sử dụng đất, xác định nghĩa vụ tài chính về đất đai thiếu căn cứ, ra quyết định hành chính trái quy định trong quản lý đất đai, vừa là hiện hữu nguy cơ làm thất thoát ngân sách nhà nước nghiêm trọng.

Tại sao các cơ quan tỉnh Thái Nguyên né tránh công khai và cung cấp thông tin tại Dự án?

Những dấu hiệu sai phạm nêu trên, Tạp chí Tri thức Xanh đã có văn bản yêu cầu các cơ quan, ban ngành của tỉnh Thái Nguyên công khai, minh bạch thông tin và giải trình trước dư luận xã hội. Tuy nhiên, sau các cuộc họp “nội bộ” giữa các sở, ngành xem xét các dấu hiệu sai phạm mà Tri thức Xanh đề cập, các cơ quan, ban ngành của tỉnh Thái Nguyên quyết định lấy lý do “yêu cầu của Tạp chí Tri thức Xanh không phù hợp tôn chỉ mục đích” để từ chối công khai và cung cấp thông tin.

Xét dưới góc độ thực hiện pháp luật về công khai, minh bạch và trách nhiệm giải trình theo Luật Tiếp cận thông tin; Luật Phòng, chống tham nhũng; Pháp lệnh thực hiện dân chủ ở xã, phường, thị trấn và các luật chuyên ngành, rõ ràng việc từ chối cung cấp thông tin của các cơ quan hành chính tỉnh Thái Nguyên không tuân thủ tinh thần thượng tôn pháp luật; lợi dụng tôn chỉ mục đích của cơ quan báo chí để né tránh cung cấp hồ sơ, tài liệu, có dấu hiệu bao che cho những hành vi trái pháp luật của tổ chức, cá nhân và doanh nghiệp trong quá trình thực hiện Dự án. Điều này cho thấy việc để xảy ra sai phạm mang tính hệ thống, có dấu hiệu của lợi ích nhóm, bao che cho sai phạm và thiếu tinh thần hợp tác, chia sẻ thông tin.

Với những tồn tại, bất cập nêu trên, trong khuôn khổ Chuyên đề “Pháp luật và thực hiện pháp luật về Công khai minh bạch và trách nhiệm giải trình trong hoạt động đầu tư, xây dựng và đất đai ở Việt Nam”, và Chuyên đề: “Vai trò, trách nhiệm của người đứng đầu chính quyền địa phương trong công tác quản lý trật tự xây dựng, đất đai, môi trường”, Tri thức Xanh sẽ đi sâu phân tích, làm rõ từng vấn đề bất cập, dấu hiệu sai phạm tại dự án nêu trên trong các kỳ tiếp theo.

Nhóm Phóng viên điều tra.

Theo Tri thức Xanh Số 72-21