Khi đưa vào sử dụng thì đây không những là tuyến đường để thúc đẩy phát triển kinh tế của những địa phương, mà còn là con đường mang tính lịch sử và chiến lược từ Bắc vào Nam qua 30 tỉnh thành và kết nối với nhiều quốc lộ, tỉnh lộ trên cả nước góp phần tạo nên hệ thống giao thông thuận lợi. 

Nhưng cũng chính với sự thuận lợi đó mà lưu lượng phương tiện tham gia giao thông ngày một gia tăng, cùng với đó tình hình trật tự an toàn giao thông (TTATGT) trở nên khá phức tạp. Nhất là tình trạng xe ô tô tải trọng nặng chở vật liệu xây dựng, chở hàng hóa cơi nới thành, thùng xe để chở hàng quá tải trọng ngày một nhiều hơn. Những phương tiện vận tải hàng hóa chở quá khổ, quá tải này thường hay chạy vào những khung giờ mà các lực lượng chức năng thay ca, hoặc chạy vào ban đêm làm cho con đường phải oằn mình chống chọi với một lực quá với sức thiết kế khiến nhiều đoạn đường đã xuống cấp, gây tiềm ẩn TNGT… Xe qua khổ, quá tải là vấn đề được các cơ quan chức năng quan tâm, luôn được làm nóng trong các vấn đề chất vấn của các đại biểu Quốc hội, cũng trong một phiên họp Quốc hội ngày 05/6/2019. Đại biểu Quốc hội Ma Thị Thúy (Tuyên Quang) chất vấn: “Hiện nay, nhiều đường mới đầu tư xuống cấp nhanh, trách nhiệm của Bộ GTVT và giải pháp nào giảm xe quá khổ, quá tải. Được Bộ trưởng Nguyễn Vă n Thể cho rằng, việc quản lý xe quá khổ, quá tải là trách nhiệm của cả hệ thống chính trị. Ở Bộ Giao thông vận tải có Trung tâm đăng kiểm , Cục Đăng kiểm, và khi đăng kiểm th ì tất cả các xe đều phải bảo đả m đúng quy trình, đúng kết cấu trong hồ sơ. Tuy nhiên, theo Bộ trưởng, trong thực tiễn, sau khi đăng ký, đăng kiểm, một số chủ phương tiện dùng các hộp thùng cơi nới dẫn đến xe quá khổ, quá tải. Việc này xảy ra sau khi đăng ký, đăng kiểm và xảy ra ở địa phương. “Với trách nhiệm của Bộ, chúng tôi đã chỉ đạo thanh tra giao thông các cấp cùng chính quyền địa phương tăng cường kiểm tra để xử lý nghiêm các xe quá khổ quá tải. Đây là hành vi vi phạm pháp luật của các chủ phương tiện và chúng tôi thực hiện cũng rất nghiêm”. Nhưng với sự quyết tâm đó chưa đủ sức răn đe các chủ phương tiện, lái xe bởi bằng những mánh khóe mà các chủ xe vẫn có những chiêu bài để lách luật, và thừa cơ lộng hành trên nhiều tuyến đường trong thời gian qua, dù cơ quan chức năng đã có nhiều phương án để ngăn chặn và xử lý, tuy nhiên tình trạng xe quá tải trọng, đặc biệt là hiện tượng xe cơi nới kích thước thành thùng vẫn lưu thông trên nhiều tuyến quốc lộ, đường đô thị và đường địa phương, gây hư hỏng kết cấu hạ tầng giao thông, mất an toàn giao thông, gây ô nhiễm môi trường và là nguyên nhân chủ yếu dẫn đến TNGT.

Xe chở quá khổ cồng kềnh trên đường Hồ Chí Minh

Trên các tuyến đường mòn Hồ Chí Minh, đường Quốc lộ 1 qua địa phận các tỉnh Hòa Bình, Thanh Hóa, Nghệ An… Tại đây, mỗi ngày có hàng ngàn lượt xe quá tải, quá khổ lưu thông gây ảnh hưởng đến cuộc sống người dân, đặc biệt tiềm ẩn nguy cơ mất ATGT cao. Trên thực tế, không khó để bắt gặp những chiếc xe tải được cơi nới thành thùng, đi lại trên những tuyến đường này. Những chiếc xe tải trọng lớn thường di chuyển từ các mỏ đá, mỏ đất, nhà máy xi măng, nhà máy than, chở cây gỗ, chở ngô lưu thông qua nhiều tuyến đường. Tại khu vực huyện Lạc Sơn, tỉnh Hòa Bình và khu vực huyện Thọ Xuân, tỉnh Thanh Hoá, huyện Quỳ Hợp, tỉnh Nghệ An, nhiều xe tải xếp hàng chờ đến giờ di chuyển khi lưu thông trên đường, những chiếc xe này còn lấn làn, vượt ẩu, gây nguy hiểm cho các phương tiện cùng tham gia giao thông. Nhận định về thực trạng xe quá khổ, quá tải, lực lượng chức năng cho biết, các tài xế thường lợi dụng khi vắng bóng các tổ công tác làm nhiệm vụ trên tuyến đường sẽ cho xe chạy chính vì vậy, gây khó khăn cho việc kiểm tra và xử lý. Tuy nhiên, ngay cả khi lực lượng chức năng lập chốt làm nhiệm vụ thì tài xế vẫn cho xe chạy một cách bình thường. Những trường hợp cố tình vi phạm đều bị dừng lại kiểm tra.

Một số tài xế khi bị lực lượng chức năng dừng xe, đã cố tình không hợp tác, như ngồi trên xe hoặc cầm điện thoại di chuyển ra khu vực khác gây khó khăn cho việc xử lý. Theo một cán bộ Đội CSGT đường Hồ Chí Minh - tỉnh Hòa bình cho biết: “Song song việc tuần tra xử lý vi phạm, lực lượng CSGT còn tíc h cực đến các doanh nghiệp vận độ ng, tuyên truyền, phổ biến các quy định của pháp luật về tải trọng xe , hậu quả, tác hại của việc vận chuyển hàng hóa quá tải trọng; chế tài xử phạt đối với các hành vi vi phạm về tải trọng xe; kết quả phát hiện, xử lý của các lực lượng chức năng ngoài việc tuyên truyền, lực lượng CSGT tổ chức ký cam kết không xuất hàng lên các xe vượt quá tải trọng, các xe cơi nới thùng…”. Cũng theo cán bộ, chiến sĩ CSGT Công an tỉnh Thanh Hóa cho biết, việc xử lý xe quá khổ quá tải trên địa bàn được triển khai liên tục. Tuy nhiên, nhiều tài xế vẫn bất chấp quy định, cố tình vi phạm. CSGT cùng với các cơ quan chức năng kết hợp tuyên truyền vận động nhắc nhở các chủ xe, doanh nghiệp làm vận tải, các công ty khai thác trên đại bàn tỉnh nghiêm chỉnh chấp hành, rồi cũng đã phạt nghiêm tình trạng sai phạm, nhưng trên thực tế thì các chủ xe vẫn cố tình và tìm cách để qua mặt lực lượng chức năng.

Vì thế trong một tháng ra quân từ ngày 16/4 đến ngày 15/5, các lực lượng chức năng trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa đã lập biên bản xử lý 6.236 trường hợp vi phạm các quy định của pháp luật về TTATGT, xử phạt hơn 11,603 tỷ đồng. Với sự ra quân mạnh mẽ của lực lượng chức năng nhưng tình trạng xe quá tải, quá khổ không giảm là bao, các chủ xe vẫn tìm cách cơi nới thùng xe, cố tình chở quá tải làm ảnh hưởng đến ATGT. Tình trạng xe quá tải ngày đêm lưu thông làm sụt lún, ảnh hưởng nghiêm trọng chất lượng các tuyến đường. Mong trong thời gian tới, các lực lượng chức năng, đặc biệt là lực lương CSGT tăng cường việc giám sát và xử phạt thật nghiêm đối với tình trạng xe chở quá tải, quá khổ đảm bảo trật tự an toàn giao thông và góp phần gìn giữ các công trình giao thông huyết mạch.

Nghĩa Huy và Nhóm PV 

Theo Tạp chí Tri thức Xanh - Số: 15 - 20