Toàn cảnh Diễn đàn Quỹ đầu tư khởi nghiệp Sáng tạo Việt Nam 2020

Có thể hiểu, khởi nghiệp sáng tạo là khởi nghiệp dựa trên sự đam mê tột độ, trải nghiệm tột cùng và công nghệ tiên tiến. Để từ đó tạo ra các mô hình, sản phẩm sáng tạo. Tạo ra các đột phá trong tăng trưởng, vượt trội trong cạnh tranh… nhằm giải quyết một hoặc nhiều nhu cầu nào đó đến từ thị trường. Và đây là một chủ đề đang nhận được nhiều sự quan tâm tại Việt Nam, nhất là trong bối cảnh quốc gia hội nhập mạnh mẽ với kinh tế thế giới. Các dự án khởi nghiệp được kỳ vọng sẽ tạo sự tăng trưởng kinh tế, đóng góp tích cực vào phát triển kinh tế - xã hội đất nước, góp phần đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng cao và đa dạng của xã hội, tạo ra nhiều việc làm cho cộng đồng và xã hội. Doanh nghiệp khởi nghiệp đổi mới sáng tạo hay còn gọi là Startup không chỉ đánh giá vào lĩnh vực kinh doanh hay số vốn họ cần để cạnh tranh. Mà nó nằm ở khả năng “tăng trưởng nhanh” về khách hàng hoặc doanh thu của doanh nghiệp đó. Các doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo là một cộng đồng đặc biệt, nó mang tính chất tạo ra những sản phẩm mới, phân khúc khách hàng mới... thông qua những công nghệ mới cùng các ý tưởng kinh doanh mới chưa từng có. Bên cạnh đó là cách tiếp cận thị trường mới cùng công nghệ thông tin không biên giới. Theo thống kê của Topica Founder Institute - tổ chức Việt Nam đầu tiên xuất khẩu công nghệ giáo dục ra nước ngoài, trong giai đoạn từ năm 2011 đến hết năm 2017, hệ sinh thái khởi nghiệp tại Việt Nam ghi nhận được 296 thương vụ đầu tư khác nhau, trong đó, chỉ tính riêng năm 2017, số startup nhận được vốn đầu tư đã lên tới 92 doanh nghiệp với tổng giá trị khoản đầu tư là gần 300 triệu USD. Con số này tăng gần gấp 2 lần so với số thương vụ của năm 2016 và tăng hơn gấp 9 lần so với năm 2011. Trong số đó có 6 startup được rót vốn nhiều nhất, lên tới 198 triệu USD. Bên cạnh đó, SEA (tên cũ là Garena) cũng mua lại 2 startup trong các lĩnh vực fintech và logistic không được tiết lộ với giá 50 triệu USD. Sự tăng trưởng mạnh mẽ này được đánh giá là một thành công bước đầu của tinh thần quốc gia khởi nghiệp được phát động trong năm 2016. Năm 2017 cũng đánh dấu cột mốc lần đầu tiền hệ sinh thái khởi nghiệp Việt Nam ghi nhận số lượng nhà đầu tư thiên thần trong nước và các quỹ trong nước vượt qua các quỹ ngoại về số lượng thương vụ được góp vốn. Sự vươn lên của các quỹ nội như VIISA, ESP, VSV, 500 Startups Vietnam và các chương trình truyền hình thực tế về khởi nghiệp như “Shark tank Vietnam” đã chốt được 49 thương vụ đầu tư vào các startup trong giai đoạn đầu. Đến năm 2018, các công ty khởi nghiệp Việt Nam đã nhận được 889 triệu USD đầu tư trong 92 thương vụ từ các quỹ đầu tư trong và ngoài nước. Riêng đối với đầu tư vào khởi nghiệp giai đoạn đầu, Báo cáo của KrAsia, Bain&Co cho thấy, Việt Nam đã thu hút khoảng 150 triệu USD đầu tư trong năm 2018, gấp đôi của năm 2017. Sự quan tâm đến cộng đồng khởi nghiệp Việt Nam được thể hiện rõ qua Diễn đàn quỹ đầu tư Khởi nghiệp Sáng tạo Việt Nam - Vietnam Venture Summit 2019, với hơn 130 quỹ đầu tư quốc tế và hơn 70 quỹ đầu tư trong nước và trên 600 lượt doanh nghiệp khởi nghiệp, 40 tổ chức hỗ trợ khởi nghiệp, ươm tạo Doanh nghiệp trong nước tham dự. Năm 2019 cũng là năm tăng trưởng mạnh mẽ của cộng đồng khởi nghiệp trong nước, điển hình là các thương vụ đầu tư công nghệ lớn đạt giá trị hơn 800 triệu USD. 

Có thể thấy rằng, chỉ sau 3 năm (2012 - 2015) các startup tại nước ta đã rất nhanh chóng tăng hơn 4 lần với 1.800 startup năm 2015. Và trong hai năm 2017 - 2018 đã phát triển mạnh mẽ với con số hiện có khoảng 3.000 startup. Các nhà đầu tư thường tập trung vào các lĩnh vực như thương mại điện tử, công nghệ tài chính và truyền thông, những lĩnh vực mang tính sáng tạo, giá trị thặng dư cao, có khả năng tăng trưởng đột phá nếu thành công. Lĩnh vực thương mại điện tử và công nghệ tài chính là 2 lĩnh vực được quan tâm nhiều nhất. Tính riêng lĩnh vực thương mại điện tử, trong năm 2017 đã nhận tới 83 triệu USD đầu tư, chiếm 33% tổng số vốn đầu tư. Cũng trong năm này, các startup trong lĩnh vực công nghệ tài chính cũng nhận được các khoản đầu tư với tổng giá trị là 57 triệu USD...

Với mục tiêu tiếp tục thúc đẩy sự phát triển của các doanh nghiệp đổi mới sáng tạo, tìm lời giải và cơ hội cho hệ sinh thái đổi mới sáng tạo của Việt Nam từng bước hội nhập quốc tế. Diễn đàn Quỹ đầu tư khởi nghiệp Sáng tạo Việt Nam 2020 - Vietnam Venture Summit 2020 (VVS) với chủ đề “Going Digital - Dịch chuyển số” do Trung tâm Đổi mới sáng tạo Quốc gia (Bộ Kế hoạch và Đầu tư) và Quỹ Đầu tư Golden Gate Ventures phối hợp tổ chức đã chính thức diễn ra vào ngày 25/11 vừa qua. Đây là diễn đàn đối thoại thường niên giữa các quỹ đầu tư trong và ngoài nước với cơ quan tham mưu cho Chính phủ và cộng đồng startup, doanh nghiệp đổi mới sáng tạo Việt Nam. Diễn đàn cũng là cơ hội cho các nhà đầu tư kết nối đến các doanh nghiệp khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo có ý tưởng độc đáo, tiềm năng. Thông qua diễn đàn với sự hỗ trợ của các bộ, ban, ngành, chuyên gia trong và ngoài nước, các doanh nghiệp đổi mới sáng tạo của Việt Nam sẽ tìm ra hướng đi về sẽ có nhiều dự án thành công trong thời gian tới. Tham dự Diễn đàn năm nay có khoảng 800 - 1000 đại biểu, lãnh đạo một số Bộ, ngành cùng gần 50 diễn giả quốc tế và trong nước, lãnh đạo các tập đoàn công nghệ, nhà đầu tư doanh nghiệp khởi nghiệp, các tập đoàn tên tuổi như: VNG, Grab Việt Nam, MoMo, VNPay... cùng các quỹ đầu tư lớn như: Golden Gate Ventures, Softbank Venture, Sequoia… Được tổ chức theo hình thức tọa đàm trực tiếp kết hợp trực tuyến với các nhà đầu tư quốc tế ở nước ngoài, các nội dung được trao đổi tại diễn đàn gồm: Doanh nghiệp kỳ lân - Góc nhìn từ doanh nghiệp & nhà đầu tư, Công nghệ giáo dục: Tiềm năng phát triển tại Việt Nam, Công nghệ tài chính và thanh toán tại ASEAN, Công nghệ giao vận tại ASEAN. 

Diễn đàn năm nay có mục tiêu tiếp tục thúc đẩy sự phát triển của các doanh nghiệp đổi mới sáng tạo, từng bước hội nhập quốc tế

Tại Diễn đàn, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam đã cho rằng, trong khi nhiều nước trên thế giới đang căng mình chống dịch COVID-19, Việt Nam vẫn tổ chức được các hoạt động phát triển sản xuất, kinh doanh, kể các hoạt động đối ngoại xuyên biên giới,... bởi “trong cái khó, ló cái khôn”, các doanh nghiệp đã thể hiện được tính chủ động, linh hoạt, thích ứng của mình. Thời gian qua, Chính phủ cũng đã chỉ đạo đẩy mạnh triển khai nhiều dự án, chương trình để đón bắt cơ hội của cuộc cách mạng công nghiệp mới, tạo sân chơi, thị trường cho cộng đồng startup lớn mạnh. Từ phát triển hạ tầng, ứng dụng mạnh mẽ công nghệ thông tin đến mục tiêu mỗi người dân đều có điện thoại thông minh bằng cách phát huy sức mạnh của doanh nghiệp và cộng đồng để cung cấp điện thoại thông minh giá rẻ. Gần đây, nhiều nền tảng y tế, giáo dục, văn hóa, du lịch, nhân đạo… đã ra đời. Với nhiều năm đồng hành với các sự kiện liên quan đến cộng đồng startup, Phó Thủ tướng nhận định Diễn đàn đã nói lên những kết quả đạt được cũng như những khó khăn, mong muốn của các nhà đầu tư, cộng đồng startup. Các kiến nghị, góp ý đó sẽ được Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Khoa học và Công nghệ làm đầu mối tập hợp, từ đó có những giải pháp, cơ chế, chính sách từng bước làm cho môi trường đầu tư kinh doanh nói chung, cho cộng đồng startup và các quỹ đầu tư nói riêng, hoạt động hiệu quả hơn.

Lê Dũng - Đức Đông

Theo Tạp chí Tri thức Xanh - Số 40 - 20