Có nhiều cách chế biến hành tăm, cách đơn giản nhất là dùng để xào nấu, ướp thịt. Hành tăm đập dập ướp vào cá dùng để kho vừa khử mùi tanh của cá vừa cho mùi thơm rất đặc trưng. Bởi hành tăm có tính ấm, khi phi lên mùi vị thơm đặc trưng nên thường được sử dụng trong chế biến các món ăn có tính lạnh như: Lươn, ngao, các loại cá… khử mùi tanh. Xứ nghệ nổi tiếng với cháo lươn súp lươn… ít ai biết hành tăm là gia vị không thể thiếu trong chế biến món lươn. Hành tăm được dùng để phi với dầu để xào lươn. Hành tăm sống có mùi hăng nồng nhưng khi cho vào dầu phi vàng lại rất thơm có thể khử được mùi tanh của lươn. Hành tăm cũng được sử dụng nhiều khi chế biến món cháo cá, cháo nghêu…Hành tăm, nghệ tươi cũng là những gia vị không thiếu khi kho cá nước ngọt (cá sông, cá đồng, cá nuôi trong ao hồ nước ngọt). Ngoài ra, hành tăm có nhiều công dụng trong chữa trị một số bệnh, theo đông y, hành tăm có tính nóng, vị cay, mùi hăng nồng, khi bị cảm hàn dùng hành tăm giã nhỏ hoà nước ấm uống trong và đánh gió bên ngoài sau một sau một lúc thì thấy người sẽ nhẹ đi rất nhiều. Hay khi không may bị rắn độc hay côn trùng cắn mình dùng 7 củ hành tăm nhai nuốt nước lấy bã đắp vào nơi bị rắn cắn cấp thời, sau đó đi ra bệnh viện dùng cấp thuốc. Nếu ai đó đi mưa bị ướt nước mưa phòng khi cảm lạnh, lấy một ít hành tăm nhai và nuốt và uống một chén rượu trắng thì sẽ không lo bị cảm lạnh sau buổi đi mưa đó. Không may bị ngã thương để lại ứ máu, chúng ta chỉ cần dùng mấy củ hành tăm nấu nước rửa lên vết thương, sau đó giã củ hành tươi rịt vào vết thương, vết thương sẽ nhanh chóng bình phục. Do thay đổi thời tiết bạn bị nóng rét, đau đầu, ngạt mũi chỉ cần nấy một bát cháo gạo tẻ và giữa thêm khoảng vài chục củ hành tăm vào cháo, thêm vào một thìa giấm ăn khi nóng. Hành tăm còn chữa được chứng trướng bụng, bí tiểu tiện bằng cách giã hành tăm sao nóng đắp vùng bụng dưới (vùng bàng quang). Trẻ nhỏ bí đái dùng củ hành tăm 4g giã dập chưng cách thủy với 1 chén con sữa mẹ, cho uống nóng (bỏ bã). Trẻ nhỏ bị ho gà cũng không nên bỏ qua cách dân gian vẫn dùng củ hay lá hành tăm giã nhuyễn với đường phèn hấp cơm hoặc chưng cách thủy, chắt nước uống, không những những bệnh trên mà khi bị trúng gió cấm khẩu người ta giã 10g hành, ép lấy nước, dùng lông gà quét nước hành vào cổ họng cho nôn hết nhớt ra. Khi bị lòi dom (thoát giang) chỉ cần 10 tép hành giã nhuyễn xào nóng để xông (sau khi đã rửa sạch hậu môn). Trong cuộc sống thường ngày khi ta ăn phải thức ăn không đảm bảo, bị ngộ độc thức ăn, nhất là ngộ độc chì thì chỉ cần 6g hành tăm giã nhuyễn hòa với rượu rồi uống thế là xong. Thổ tả nguy cấp chúng ta nhanh chóng giã nát 100g hành tăm sao nóng lên rồi chườm lên rốn, khi hành nguội thì thay mới, làm vài lần trong ngày sẽ khỏi. Trẻ con thường chơi sân nhà vô tình bị côn trùng chui vào tai ta chỉ cần một mẹo nhỏ là vắt nước củ hành nhỏ vào tai côn trùng sẽ tự chui ra. Các công dụng của hành tăm rất là nhiều và không thể không kể đến như nó có tác dụng trị  khi bị giun chui ống mật, ta chỉ cần lấy một ít hành tăm giã nát, vắt nước cốt trộn với 40ml dầu vừng hoặc dầu lạc để uống sẽ khỏi. Trị chứng chảy máu cam, chỉ cần nấu cháo với 100g hành tăm để cả rễ rồi cho thêm ít dấm, ăn nóng. Không những vậy trẻ em bị hói đầu nấu nước hành tăm gội đầu rồi giã nát rồi trộn với ít mật bôi lên chỗ hói. Viêm tuyến vú, chỉ cần 20-30g hành tăm đắp chườm vào chỗ bị đau. Hiện giờ chứng xơ vữa động mạch, cũng chỉ cần 60g hành tăm, giã nát đun với 60g mật ong sau khi nguội cho vào bình đã khử khuẩn để dùng dần. Mỗi lần 5-7g hòa với nước sôi uống 2 lần/ngày. Hay chữa chứng tay chân tê, cần 60g hành tăm, 16g gừng, 3g ớt đun nước uống ngày hai lần cũng sẽ khỏi. trên đây là những tổng hợp về tác dụng của hành tăm mà chúng ta không nên bỏ qua vì sự hữu ích của hành tăm là không hề nhỏ. 

Chú ý: Hành tăm không được dùng chung với mật ong (sẽ gây buồn nôn, chóng mặt), kỵ với thuốc thường sơn, thục địa, sinh địa. Tháng giêng không nên ăn nhiều hành tăm vì dễ bị chứng phong chạy trên mặt. Cách bảo quản hành tăm để hành khô vào rổ thưa, để nơi thoáng mát, lâu lâu phơi chỗ râm mát cho thoáng. Khi dùng bạn chỉ cần xoa xoa trong lòng bàn tay là lớp vỏ ngoài bong tróc hết rất dễ dàng.

Nếu để giải cảm bạn nên ngâm hành tăm với rượu để dùng dần. Khi bị cảm chỉ cần mang ra uống kết hợp xoa lên người thì giải cảm rất nhanh.

Lê Dũng