Chính vì vậy mà tại Hội nghị tổng kết 30 năm thu hút đầu tư nước ngoài do Bộ Kế hoạch và Đầu tư tổ chức sáng 04/10/2019 tại Hà Nội, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc đã khẳng định: “Thu hút vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài là định hướng mở cửa đúng đắn, góp phần phát triển đất nước”. Tuy nhiên, trên thực tế thì vẫn còn nhiều bất cập tồn tại – Vậy nên câu hỏi được đặt ra là: Chúng ta phải có chính sách để làm sao khắc phục được những tồn tại, hạn chế. Hơn nữa, những thay đổi trong bối cảnh kinh tế toàn cầu, khu vực và trong nước cũng đang đặt ra yêu cầu phải có những thay đổi trong định hướng phát triển chiến lược về thu hút đầu tư nước ngoài giai đoạn tới?

Theo dòng sự kiện có liên quan đến sự kêu cứu của Công ty TNHH Khai thác đá Hòn Thị (gọi tắt là Công ty Hòn Thị) tới Thủ tướng Chính phủ Việt Nam về việc doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài này đang trong giai đoạn “chết lâm sàng” do sự quy chụp, thiếu khách quan của chính quyền tỉnh Khánh Hòa (nơi Công ty Hòn Thị đang đặt trụ sở và hoạt động kinh doanh trong lĩnh vực khai thác khoáng sản suốt hàng chục năm qua). Mới đây, khi trao đổi với ông Patrick Mckillen - Chủ tịch Công ty Powerscreen Indochina, là nhà đầu tư sở hữu 81% vốn điều lệ Công ty Hòn Thị, được biết: ông Patrick là một người nước ngoài vô cùng yêu mến đất nước Việt Nam, chính vì thế mà ông mới dành nhiều tâm huyết và tài sản để đầu tư phát triển kinh tế tại đất nước này. Sự việc xảy ra với Công ty Hòn Thị khiến ông Patrick cảm thấy thất vọng về sự quản lý của chính quyền tỉnh Khánh Hòa bởi ông luôn tự hào là một trong những nhà đầu tư nước ngoài đầu tiên có mặt tại tỉnh Khánh Hòa và góp phần vào sự phát triển chung của tỉnh này. Tuy nhiên ông Patrick lại có một niềm tin mãnh liệt vào Chính phủ Việt Nam. Ông tin rằng những gì Chính phủ Việt Nam đang nỗ lực xây dựng nền tảng hợp tác phát triển nhằm tạo điều kiện, giúp đỡ các nhà đầu tư nước ngoài phát triển toàn diện tại Việt Nam sẽ giúp cho ông và Công ty Hòn Thị sớm được minh oan và khôi phục hoạt động kinh doanh đang bế tắc như hiện nay.

Theo nguồn thông tin do phóng viên thu thập được thì: “Ngày 18/06/2019, Theo chỉ đạo của Phó Thủ tướng Chính phủ, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã thành lập Tổ công tác liên ngành để công bố Quyết định kiểm tra việc xử lý, giải quyết vụ việc liên quan đến Công ty Hòn Thị. Buổi làm việc do UBND tỉnh Khánh Hòa tổ chức với sự tham gia của Công ty Hòn Thị, đại diện lãnh đạo Bộ Kế hoạch và Đầu tư, lãnh đạo UBND tỉnh Khánh Hòa và lãnh đạo của các Sở, ban, ngành có liên quan. Nhiệm vụ chính trong lần kiểm tra này là: Kiểm tra, đánh giá công tác quản lý Nhà nước của UBND tỉnh Khánh Hòa và Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh trong việc giao đất, cho thuê đất, thu hồi đất, khai thác khoáng sản (bao gồm cả việc tận thu đất đá do hạ cốt nền) tại Dự án Khu đô thị Hòn Thị, xã Phước Đồng, thành phố Nha Trang; Kiểm tra, đánh giá công tác quản lý Nhà nước của UBND tỉnh Khánh Hòa và Sở Xây dựng tỉnh trong việc quyết định hoặc chấp thuận chủ trương đầu tư, lựa chọn chủ đầu tư, thu hồi tư cách chủ đầu tư Khu đô thị Hòn Thị; Kiểm tra, đánh giá việc chấp hành pháp luật  của Công ty Hòn Thị trong việc thực hiện các thủ tục chấp thuận chủ trương đầu tư, triển khai thực hiện Dự án Khu đô thị Hòn Thị; Kiểm tra, đánh giá việc chấp hành pháp luật của Công ty Hòn Thị trong việc quản lý, sử dụng đất, khai thác khoáng sản…; Lập báo cáo kết quả các nội dung như: Đánh giá tính pháp lý, tính phù hợp với các văn bản về lĩnh vực tài nguyên, môi trường do UBND tỉnh và các Sở, ngành tỉnh Khánh Hòa đã ban hành như các Quyết định, công văn liên quan đến Công ty Hòn Thị; Đánh giá các căn cứ pháp lý, thực tế của những kiến nghị, khiếu nại của Công ty Hòn Thị; Kiến nghị biện pháp xử lý dứt điểm vụ việc của Công ty Hòn Thị…”

Trước sự vào cuộc của Tổ công tác liên ngành do Bộ Kế hoạch và Đầu tư chủ trì thành lập, đại diện Công ty Hòn Thị bày tỏ quan điểm: “Sự có mặt của đại diện các Bộ, ngành Trung ương trong việc làm rõ những khiếu nại, kiến nghị của Công ty Hòn Thị khiến chúng tôi vô cùng mừng rỡ. Chúng tôi cam kết sẽ hợp tác tốt nhất trong việc cung cấp các thông tin liên quan đến vụ việc nếu Tổ công tác yêu cầu và hy vọng họ sẽ xem xét, kiến nghị Chính phủ Việt Nam về sự việc này công tâm, minh bạch. Chỉ có như vậy thì bộ máy lãnh đạo mới được minh oan và Công ty Hòn Thị mới có thể được khôi phục lại hoạt động đầu tư xây dựng Dự án Khu đô thị Hòn Thị”.

Tại một diễn biến khác, khi đánh giá về vụ việc của Công ty Hòn Thị với khả năng xảy ra khiếu kiện quốc tế, một chuyên gia kinh tế cũng là một người quen thân với Chủ đầu tư Dự án Khu đô thị Hòn Thị cho biết: “Theo dõi từ đầu sự việc, tôi thấy cơ bản là Công ty Hòn Thị luôn tuân thủ pháp luật Việt Nam và các quy định tại địa phương nơi có tổ chức hoạt động đầu tư kinh doanh. Mặt khác, nếu tìm hiểu về ông Patrick (Chủ đầu tư của Công ty Hòn Thị), sẽ thấy rằng ông ấy là một doanh nhân thành đạt, có quan hệ rộng rãi với các chính khách như Hoàng Gia Anh, Tổng thống Mỹ Donald Trump, cựu Tổng thống Mỹ Bill Clinton… Tuy nhiên, ông ấy cũng là một con người có tính cách quyết liệt, đã từng thắng kiện gia đình tỷ phú Barley. Việc ban hành một số Quyết định, văn bản không phù hợp của UBND tỉnh Khánh Hòa cho thấy rõ ràng có sự thiếu sót từ phía cơ quan quản lý này. Như vậy, nếu sự việc không được giải quyết thỏa đáng thì sẽ không loại trừ khả năng ông Patrick sẽ khởi kiện ra tòa trọng tài quốc tế, bởi lẽ Công ty Powerscreen Indochina có quốc tịch nước ngoài. Trên cơ sở các giấy tờ pháp lý thì thấy Công ty này được đặt tại Vương quốc Anh và Bắc Ai – len. Như vậy, nếu chiểu theo quy định tại Điều 8, Hiệp định giữa Chính phủ Việt Nam và Chính phủ Vương quốc Anh và Bắc Ai – len thì Nhà đầu tư có quyền kiện Chính phủ Việt Nam ra trọng tài quốc tế nếu cho rằng Chính phủ vi phạm các cam kết trong Hiệp định như nguyên tắc đối xử công bằng, thỏa đáng, nguyên tắc bảo hộ an toàn và đầy đủ, nguyên tắc quốc hữu hóa… và Việt Nam sẽ phải đối mặt với vụ kiện gây tổn hại về uy tín và tài chính”.

Trên tinh thần mong mỏi sự hoạt động trở lại của Công ty Hòn Thị với Dự án Khu đô thị Hòn Thị, đại diện Công ty này chia sẻ: “Thiệt hại về tinh thần và vật chất đối với Công ty Hòn Thị trong thời gian qua là vô cùng lớn. Chính vì vậy, chúng tôi mong muốn được tiếp tục thực hiện Dự án đang triển khai dang dở này, được tạo điều kiện cho hoàn thiện các thủ tục pháp lý chưa hoàn chỉnh và kinh doanh tận thu khối lượng đất đá dôi dư theo đồ án quy hoạch được duyệt để bù đắp cho những tổn thất vừa qua. Chúng tôi đã hết sức vui mừng khi mới đây Cơ quan cảnh sát điều tra Công an tỉnh Khánh Hòa đã chính thức đình chỉ điều tra vụ án hình sự mà chúng tôi là các bị can bị cơ quan này khởi tố. Điều này cũng chứng minh rằng, chúng tôi hoàn toàn vô tội và việc hoạt động kinh doanh của Công ty Hòn Thị không vi phạm pháp luật. Chính vì thế chúng tôi kiến nghị chính quyền tỉnh Khánh Hòa sớm có giải pháp hỗ trợ cho Công ty Hòn Thị sớm được hoạt động với những công việc và dự án đang còn dang dở, những thiếu sót từ phía các bên cũng sẽ sớm được hoàn thiện, vì đằng sau chúng tôi còn hàng chục lao động đang chờ việc, mọi chi phí liên quan đến hoạt động doanh nghiệp, Công ty cũng vẫn phải gồng mình chi trả mà chưa hề có bất kỳ nguồn thu nào. Chúng tôi không thể cầm cự được lâu thêm nữa nếu tỉnh Khánh Hòa chỉ giải quyết mọi việc bằng biện pháp tổ chức các buổi làm việc hay đối thoại. Cần có những hoạt động thiết thực hơn, nếu không doanh nghiệp sẽ “chết thực sự” chứ không phải “chết lâm sàng” nữa”. Thiết nghĩ, kiến nghị của doanh nghiệp nêu trên là thiết thực, cho nên hơn lúc nào hết, tỉnh Khánh Hòa cũng nên kịp thời đưa ra các biện pháp hỗ trợ doanh nghiệp để đảm bảo môi trường đầu tư không bị “chết yểu”.

Nhật Thăng

Theo Tạp chí Tri thức Xanh - Số: 04 - 20