Thời gian qua, dưới sự chỉ đạo của Đảng và trực tiếp là Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng, công tác quản lý, sử dụng tài sản công cũng như phòng, chống tham nhũng đã từng bước được thực hiện hiệu lực, hiệu quả, thể hiện rõ “không có vùng cấm”; qua đó đã từng bước lấy lại được lòng tin của nhân dân, xây dựng mối đại đoàn kết dân tộc, thể hiện được ý chí và nguyện vọng của nhân dân. Tuy nhiên, tình trạng “trên nóng, dưới lạnh” vẫn diễn ra thậm chí ngay tại các khu đất vàng giữa trung tâm Thủ đô. Trong số đó, điển hình là việc thành phố Hà Nội ngang nhiên giao cho doanh nghiệp hàng nghìn m² đất công và tài sản công đã được đầu tư bằng nguồn vốn ngân sách nhà nước tại tại các lô đất B3-KT và C3-KT Khu công nghệ thông tin tập trung Cầu Giấy, phường Dịch Vọng Hậu, quận Cầu Giấy để xây dựng chung cư thương mại không thông qua đấu giá.

Chung cư trên lô đất "C3-KT"

Cụm tiểu thủ công nghiệp và công nghiệp nhỏ Cầu Giấy, được thành lập theo Quyết định số 801/QĐ-TTg ngày 3/7/2001 của Thủ tướng Chính phủ, quy mô 8,35 do UBND quận Cầu Giấy quản lý, mà trực tiếp là Ban quản lý dự án Cụm TTCN và công nghiệp nhỏ quận Cầu Giấy (nay là Ban quản lý khu CNTT tập trung Cầu Giấy) làm chủ đầu tư. Trong số diện tích 8,35ha thuộc quản lý của Ban quản lý Cụm tiểu thủ công nghiệp và công nghiệp nhỏ quận Cầu Giấy, có 1.248m² đất hạ tầng kỹ thuật xử lý nước thải tập trung tại các lô đất B3-KT và C3-KT. Ngoài việc đã đầu tư đồng bộ hạ tầng kỹ thuật xung quanh, Ban quản lý cũng đã đầu tư xây dựng 02 trạm xử lý nước thải bằng nguồn vốn ngân sách nhà nước tại các lô đất này.

Tuy nhiên, ngày 11/10/2016, UBND Thành phố Hà Nội ngang nhiên ban hành Quyết định thu hồi 1.248m² đất tại lô B3-KT và lô C3-KT Khu công nghệ thông tin tập trung Cầu Giấy, phường Dịch Vọng Hậu, quận Cầu Giấy do Ban quản lý khu CNTT tập trung Cầu Giấy, cho Công ty TNHH Đầu tư quốc tế Gia Bách thuê đất không thông qua đấu giá (để sử dụng theo hiện trạng văn phòng, nhà hàng?!). Ngày 06/02/2018, UBND Thành phố Hà Nội đã ban hành quyết định cho phép Công ty TNHH Đầu tư quốc tế Gia Bách chuyển mục đích sử dụng 1.255,6m² đất để thực hiện dự án đầu tư xây dựng “Nhà ở, dịch vụ thương mại”. Đây là những quyết định hành chính rất khó hiểu, thách thức pháp luật nghiêm trọng, hiện hữu nguy cơ gây thất thoát ngân sách nhà nước hàng trăm tỷ đồng:

Thứ nhất, với tốc độ đô thị hóa quá nhanh, nhu cầu hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội hiện nay tại khu vực quận Cầu Giấy là rất lớn. Nhưng không hiểu vì lý do gì mà lãnh đạo quận Cầu Giấy và UBND Thành phố Hà Nội vẫn quyết tâm chuyển đổi bằng mọi giá đất đầu mối hạ tầng kỹ thuật sang chung cư cao tầng để tiếp tục gây sức ép lên hạ tầng xã hội? Có hay không lợi ích nhóm phía sau những quyết định này?

Thứ hai, tại các quyết định số 3475/QĐ-UBND ngày 26/7/2011 của UBND Thành phố và số 790/QĐ-UBND ngày 23/3/2015 của UBND quận Cầu Giấy về việc phê duyệt Quy hoạch chi tiết khu đô thị mới Cầu Giấy đều quy định các lô đất này là đất hạ tầng kỹ thuật (trạm xử lý nước thải), vậy mà, ngày 02/06/2017, Sở Quy hoạch – Kiến trúc Thành phố lại phê duyệt quy hoạch Tổng mặt bằng tỷ lệ 1/500 và phương án kiến trúc cho phép xây dựng chung cư cao 14 tầng, với mật độ xây dựng trên 75%? Có hay không việc chấp thuận dự án và điều chỉnh quy hoạch theo lợi ích nhóm một cách tùy tiện tại các lô đất B3-KT và C3-KT?

Thứ ba, theo kết quả rà soát của Sở Tài nguyên và Môi trường năm 2016, các khu đất B3-KT và C3-KT đang được Ban quản lý khu CNTT tập trung Cầu Giấy cho Công ty Gia Bách thuê trái pháp luật, sử dụng đất sai mục đích, sai quy hoạch.  Hiện trạng khu đất đã có các công trình xây dựng (nhà văn phòng 2 tầng trên lô đất B3-KT, diện tích xây dựng 450m² và công trình 01 tầng làm văn phòng trên lô đất C3-KT). Như vậy, các công trình này có giấy phép xây dựng hay không? Nếu có, tại sao khu đất có chức năng xử lý nước thải, hạ tầng kỹ thuật lại được phép cấp giấy phép xây dựng với chức năng văn phòng? Việc cấp phép xây dựng công trình có kèm theo dự án đầu tư được phê duyệt hay không? Tại sao UBND quận Cầu Giấy không có biện pháp ngăn chặn các hành vi sai phạm nêu trên mà vẫn để tiếp diễn đến tận thời điểm hiện tại?

Thứ tư, Sở Tài nguyên và Môi trường đã có Văn bản số 7853/STNMT-ĐKTKĐĐ ngày 11/8/2016 yêu cầu UBND quận Cầu Giấy “kiểm tra, có ý kiến về nguồn gốc, quá trình sử dụng đất tại lô đất B3-KT và C3-KT”. Tuy nhiên, UBND quận Cầu Giấy đã không tổ chức rà soát, báo cáo UBND Thành phố và Sở Tài nguyên và Môi trường về những sai phạm nêu trên theo Điều 12 Luật Đất đai; mà mặt khác lại thống nhất chủ trương để giao đất và tài sản công không thông qua đấu giá cho Công ty Gia Bách. Có hay không việc UBND quận Cầu Giấy đã buông lỏng quản lý, tiếp tay cho Ban quản lý và Công ty TNHH Đầu tư Quốc tế Gia Bách ký hợp đồng thuê đất với Ban quản lý khu CNTT tập trung Cầu Giấy không thông qua đấu thầu, sử dụng đất trái quy hoạch, trái mục đích sử dụng đất trong một thời gian dài?

Hàng loạt sai phạm vẫn ngang nhiên tồn tại. Động cơ nào khiến chủ đầu tư và cơ quan quản lý nhà nước bất chấp pháp luật?

Thứ năm, khi UBND Thành phố Hà Nội chuyển đổi các lô đất B3-KT và C3-KT sang nhà ở thương mại, tại sao hàng nghìn mét vuông đất công và tài sản công lại không tổ chức đấu giá quyền sử dụng đất theo quy định của pháp luật về đất đai, nhà ở, quản lý, sử dụng tài sản công, mà lại chỉ định cho doanh nghiệp thực hiện dự án nhà ở thương mại? Phải chăng đây là sự thách thức dư luận, năng lực nhận thức pháp luật có vấn đề, hay là coi thường pháp luật, ngồi trên pháp luật, nhờn luật và có biểu hiện, dấu hiệu và hành vi trục lợi cá nhân, lợi ích nhóm theo quy định của Luật phòng, chống tham nhũng không?

Thứ sáu, đến nay, không có bất kỳ thông tin nào về việc quyết toán ngân sách nhà nước đã đầu tư vào Khu công nghệ thông tin tập trung Cầu Giấy, phường Dịch Vọng Hậu, quận Cầu Giấy, số tiền hoàn trả kinh phí đầu tư hạ tầng kỹ thuật, cũng như hồ sơ quyết toán hạng mục đầu tư xây dựng 02 trạm xử lý nước thải tại các lô đất B3-KT và C3-KT. Ai sẽ phải chịu trách nhiệm về hàng trăm tỷ đồng ngân sách nhà nước đã chi ra để đầu tư hạ tầng? Ai sẽ chịu trách nhiệm về việc giao đất công và tài sản công này cho doanh nghiệp không qua đấu giá? Tại sao quá trình đầu tư, sử dụng vốn Ngân sách tại dự án đầu tư, xây dựng hạ tầng kỹ thuật Khu công nghệ thông tin tập trung Cầu Giấy và các hồ sơ thanh, quyết toán Dự án không được công khai?

Thứ bảy, ai là người được hưởng lợi từ việc biến đất công thành đất tư, biến đất tái định cư thành nhà ở thương mại để kinh doanh? Liệu có hay không lợi ích nhóm đứng sau hàng loạt quyết định hành chính gây thất thoát hàng trăm tỷ đồng ngân sách nhà nước? Cơ quan nào sẽ đứng ra thu hồi tài sản nhà nước đã thất thoát, và thu hồi như thế nào?

Thứ tám, kết quả điều tra, khảo sát cho thấy quá trình lập hồ sơ quyết định chủ trương đầu tư, giao chủ đầu tư cho Công ty TNHH Đầu tư Quốc tế Gia Bách đã có rất nhiều nội dung, trình tự trái quy định của pháp luật, buông lỏng quản lý, tham mưu cho Thành phố chấp thuận thực hiện dự án không đúng quy trình. Vậy, trách nhiệm của Ban quản lý khu CNTT tập trung Cầu Giấy, UBND quận Cầu Giấy, các sở, ban, ngành và UBND Thành phố Hà Nội như thế nào? Tại sao hàng loạt cơ quan hành chính của thành phố lại tiếp tay cho chủ đầu tư, để “con voi chui lọt lỗ kim”? Biện pháp xử lý theo quy định của pháp luật ra sao?

Như vậy, hàng loạt các sai phạm nghiêm trọng trong quá trình giao đất, cho thuê đất, quản lý sử dụng tài sản công tại Khu CNTT tập trung Cầu Giấy đã và đang biến dự án này thành mảnh đất màu mỡ cho tham nhũng, tiêu cực và lợi ích nhóm. Đây là những biểu hiện rõ ràng nhất của các mối quan hệ không lành mạnh giữa các doanh nghiệp tư nhân và cơ quan quản lý nhà nước, can thiệp vào quá trình xây dựng, thực thi chính sách để có đặc quyền, đặc lợi, hình thành “lợi ích nhóm”, gây hậu quả xấu về kinh tế - xã hội, làm suy giảm lòng tin của nhân dân” như Nghị quyết số 10/NQ-TW, ngày 3-6-2017, của Hội nghị Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam lần thứ năm khóa XII đã chỉ ra. Trong khuôn khổ Chuyên đề “Pháp luật và thực hiện pháp luật về Công khai minh bạch và trách nhiệm giải trình trong hoạt động đầu tư, xây dựng và đất đai ở Việt Nam”, và Chuyên đề: “Vai trò, trách nhiệm của người đứng đầu chính quyền địa phương trong công tác quản lý trật tự xây dựng, đất đai, môi trường”, nhóm tác giả sẽ phân tích cụ thể từng nội dung bất cập kể trên trong các kỳ tiếp theo.

Minh Hằng và Nhóm Phóng viên điều tra

Theo Tạp chí Tri thức Xanh - Số 33 - 20