Đã có quá nhiều đơn thư vượt cấp, nhưng vụ việc vẫn chưa được giải quyết dứt điểm.

Từ hơn 50 hộ dân 10 năm kêu cứu…

Từ năm 2010 đến tháng 6/2013, xã Quảng Châu được huyện Quảng Xương phê duyệt 06 mặt bằng đấu giá đất và 02 khu tái định cư. Căn cứ thực tế giá thị trường, xã đã mở Hội nghị 03 trực rồi mở rộng ra BCH Đảng ủy, HĐND, MTTQ, các tổ chức đoàn thể chính trị thống nhất nâng giá đất, thu thêm kinh phí phục vụ xây dựng hạ tầng. Tham gia Hội nghị có ông Hoàng Văn Huy - Bí thư Đảng ủy; ông Nguyễn Hữu Quyền - Chủ tịch HĐND và do ông Nguyễn Huy Thành - Chủ tịch UBND xã chủ trì đã đi đến quyết định các lô đất có giá 250.000đ/m2 được nâng lên thành 1.200.000đ; các lô đất có giá trị 500.000đ/m2 được nâng lên 5.000.000đ/m2 và công bố lên loa truyền thanh để mọi người dân được biết. Sau khi thu được tiền bán đất, xã không nạp hết về kho bạc để tiến hành làm thủ tục cấp Giấy chứng nhân quyền sử dụng đất (GCN QSD đất) cho dân mà trích lại chi thường xuyên và cho 6 công ty trúng thầu tạm ứng nên mới chỉ làm được GCN QSD đất cho 43 hộ. Khi các hộ dân chưa được cấp GCN QSD đất thắc mắc nhiều, ông Thành Chủ tịch UBND xã đã “cắm” sổ lương của vợ và vay mượn thêm được 410.000.000đ tiếp tục tiến hành thủ tục làm GCN QSD đất cho dân. Nhưng vẫn còn lại 50 hộ nên xã đành phải chờ các công ty hoàn ứng (Lúc bấy giờ vào khoảng tháng 12/2013, ông Thành ốm phải nghỉ việc, ông Nguyễn Huy Thoại - Phó Chủ tịch UBND xã lên kế nhiệm và ông Quyền lên làm Bí thư Đảng ủy xã). Tuy nhiên khi nhận được hoàn ứng từ một số công ty, xã vẫn không tiến hành làm thủ tục cấp GCN QSD đất cho dân nên 50 hộ đã gửi đơn thư về huyện, và thanh tra đã vào cuộc. Bản Kết luận thanh tra số 28 nêu rõ: “Xã đã giao 106 lô đất thu số tiền 8.673.400.000đ + vay 410.000.000đ ( trả tiền cấp quyền SDĐ), nộp kho bạc: 4.379.050.000đ, cho 6 công ty tạm ứng: 3.261.000.000đ (Trong đó CT Thiên Đồng 1.986.000.000đ). Chi thường xuyên ngân sách xã: 1.512.900.000đ. Việc thu tiền 5 hộ dân từ 2006 đến 2013 mới giao đất trách nhiệm thuộc về ông Lê Tiến Thông chủ tịch UBND xã thời kỳ 2006. Giao đất và thu tiền đất tái định cư không nộp kho bạc trách nhiệm thuộc ông Thành (Địa chính), bà Hồng (Kế toán), ông Thành chủ tịch xã. Việc thường trực Đảng ủy, HĐND, UBND, MTTQ  họp thống nhất thu thêm tiền giải tỏa mặt bằng và tiền đóng góp xây dựng quê hương là vi phạm pháp luật, trách nhiệm thuộc về ông Huy, ông Quyền, ông Thành… Giao UBND xã: “Nộp tiền làm sổ đỏ cho các hộ dân, chấm dứt việc lập quỹ chi tiêu ngoài ngân sách, thu hồi số tiền  cho các công ty tạm ứng.”. Tuy nhiên, từ đó đến nay, ông Thoại, ông Quyền vừa là cán bộ thế hệ cũ vừa là 2 cán bộ chủ chốt mới không làm thêm thủ tục để cấp GCN QSD đất nào trong số các hộ dân chưa được cấp GCN QSD đất và cũng không thu được bất cứ đồng tiền nợ nào tại công ty Thiên Đồng. Quá bức xúc về cách làm việc của chính quyền địa phương, năm 2018, các hộ dân tiếp tục gửi đơn kêu cứu, trong đó có 10 hộ dân tố cáo lên Công an Tỉnh. Sau khi xem xét nội dung tố cáo của các hộ dân, Cơ quan CSĐT Công an tỉnh Thanh Hóa đã ra quyết định khởi tố vụ án, khởi tố bị can.

… Đến những vấn đề nổi cộm

Ngày 29/02/2020, Cơ quan CSĐT Công an tỉnh Thanh Hóa đã có Kết luận điều tra nêu rõ: “Đối với Nguyễn Huy Thành, Chủ tịch UBND xã nhận thức được việc thu tiền đất cao hơn giá của huyện là vi phạm pháp luật nhưng vì mục đích tạo kinh phí giải tỏa mặt bằng, đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng địa phương nên chỉ đạo bà Nguyễn Thi Anh (thủ quỹ), bà Trương Thị Linh (kế toán) lập các phiếu thu nội bộ cao hơn so với đơn giá huyện gây thiệt hại cho 10 hộ dân 674.975.000 đồng và làm cho 50 hộ dân chưa được cấp GCN QSD đất. Vậy ông Thành, bà Anh, bà Linh phải chịu trách nhiệm hình sự và bồi thường 674.957.000 đồng. Với ông Thoại - Chủ tịch UBND phường từ tháng 12 năm 2013, không có biện pháp thu hồi công nợ từ công ty Thiên Đồng, tuy nhiên, do có biên bản thống nhất trả nợ vào 26/ 07/2019 nên chưa có thiệt hại, không có căn cứ xem xét trách nhiệm hình sự, hết thời hiệu xử lí hành chính. Ông  Huy, ông Quyền đã có ý kiến đề nghị họp dân thông báo công khai nên không có cơ sở xem xét trách nhiệm. Thu hồi số tiền 410.000.000 đồng của ông Thành để khắc phục hậu quả”. Chuyển VKS đề nghị truy tố ông Thành, bà Anh, bà Linh tội “Lợi dụng chức vụ quyền hạn trong thi hành công vụ”.”

Bản Kết luận điều tra nêu trên đã nhận phải sự phản ứng gây gắt của dư luận bởi họ cho rằng kết luận chưa khách quan vì những người đương chức thì vô tội, không bị truy cứu hình sự. Còn ông Thành đang suy thận cấp độ 4 và bà Anh (đã về hưu) bị tâm thần lại phải chịu trách nhiệm (?). Vậy nên một loạt đơn thư công dân được gửi đi khắp nơi, các hộ dân trước có đơn gửi Cơ quan Công an, nay lại thắc mắc với nhiều lý lẽ như: “Ông Thành nhân danh Nhà nước thu tiền chúng tôi cho xã thì nay xã phải đền tiền cho chúng tôi, hơn nữa ông Thành ốm nặng 7 năm rồi làm gì có tiền để trả”; “Trách nhiệm phải thuộc về UBND xã chứ!” v.v. Cô giáo Phạm Thị Huê (Vợ ông Thành) cũng có Đơn khẩn cầu kêu cứu, ông Hạnh - cựu xóm trưởng, ông Thủy - ủy viên hội đồng và một số công dân có đơn tập thể yêu cầu làm rõ việc: “ Ông Thoại làm Chủ tịch UBND 7 năm không thực hiện Kết luận thanh tra 28 là “giải quyết triệt để vụ việc” khi chính nội dung bản Kết luận điều tra nêu rõ: “Công ty Thiên Đồng tạm ứng 1.968.000.000 đồng nhưng khi được thanh toán với 5 lần ủy nhiệm chi tổng tiền 4.417.299.000 đồng, ông Thoại, bà Tâm không có biện pháp thu hồi công nợ”. Hơn thế nữa, sau đó, Công ty Thiên Đồng bán mảnh đất La La 1,7 tỉ đồng,  cây xăng 5 tỉ đồng, biệt thự 12 tỉ đồng, các lần mua bán này UBND xã đều phải xác nhận hồ sơ, vậy nhưng, ông Thoại vẫn không thu nợ (?). Ngày 29/7/2019 ông Thoại mới họp lập “Biên bản giải quyết  nợ của công ty Thiên Đồng” khi Công ty này nợ UBND xã đã 8 năm, hết khả năng trả nợ vì bị thu hồi giấy phép kinh doanh, phong tỏa tài khoản, tài sản. Trong 10 hộ dân được cho là bị ông Thành gây thiệt hại, có hộ ông Tiến bị ông Thoại (lúc đó là Phó Chủ tịch UBND xã) đến tận nhà thu 40.000.000 đồng nhưng không thấy nạp vào ngân sách xã và bà Hoài, ông Châu mới nạp tiền đất khi ông Thoại làm Chủ tịch UBND xã. Vậy nên 03 hộ này cho rằng thiệt hại gia đình họ không thể gắn luôn cho ông Thành được. Hơn thế nữa, những hộ dân nơi đây còn cho phóng viên biết việc UBND xã còn thực hiện chia đất nghĩa địa ra bán không đúng theo quy định của pháp luật và thu về hơn 2 tỷ đồng không đưa vào ngân sách, không thông qua Hội đồng, để chi ngoài… nhưng ông Thoại lại vô tội?. Bà Nguyễn Thị Danh cũng xuất trình biên bản và phiếu thu và nói: “Năm 2006, khi ông Thoại làm kế toán ngân sách xã có thu của bà 30 triệu tiền mua đất và vay 30 triệu nhưng đến nay bà vẫn không nhận được đất, 7 năm ông Thoại làm Chủ tịch, bà liên tục đòi nhưng không được”.

Được biết trước đó tập thể BCH Đảng ủy, UBMTTQ, 20 tổ chức đoàn thể xã hội phường Quảng Châu với 11 con dấu đồng loạt kí tên đóng dấu vào “Văn bản đề nghị” khẳng định: “Sau khi thống nhất, UBND xã đã thông báo rộng rãi trên hệ thống truyền thanh, các hộ đăng ký mua đất là hoàn toàn tự nguyện và thỏa thuận. Đây là mục tiêu và lợi ích chung cho nhân dân địa phương chứ không phải quyết định cá nhân của một ai. Giá đất thị trường tại thời điểm xã bán là phù hợp, số tiền thu thêm đã đưa vào ngân sách và đã chi trả bồi thường thu hồi đất cho các hộ dân và đầu tư vào các công trình đường giao thông của xã, không sử  dụng mục đích cá nhân trong số tiền thu thêm của các hộ mua đất. Sự việc này hoàn toàn là quyết định tập thể chứ không phải là quyết định của một cá nhân cán bộ lãnh đạo nào”. Ông Quyền cũng có ý kiến: “Đây là quyết định của tập thể, tiền thu về chi cho địa phương, anh Thành không tư túi một xu nào. Việc buộc anh phải bồi thường thiệt hại cho 10 hộ dân  là không thỏa đáng mà phải áp dụng luật bồi thường Nhà nước. Còn tiền xã nợ anh thì phải trả cho anh”. 

Ngày 26/05/2020, TAND tỉnh Thanh hóa đưa vụ án ra xét xử. Sau khi xem xét tổng thể, HĐXX đã ra quyết định tạm hoãn phiên tòa. Theo tìm hiểu của phóng viên, được biết sau kỳ Đại hội Đảng bộ phường vào ngày 03/06/2020 vừa qua, một số cán bộ chính quyền địa phương đã nghỉ nên dư luận lại cho rằng họ đã “hạ cánh an toàn”. Một số hộ liên quan đến tồn tại thì lo lắng về những hậu quả “họ” để lại thì không biết bao giờ mới được giải quyết? Hơn lúc nào hết, nhân dân đang mong chờ một bản án đúng, có tâm, có tầm của Tòa án Nhân dân tỉnh Thanh Hóa.

Đình Lộc

Theo Tạp chí Tri thức Xanh - Số: 14 - 20