Tư duy lý luận là quá trình con người phản ánh hiện thực khách quan một cách gián tiếp, mang tính trừu tượng và khái quát cao bằng hệ thống các khái niệm, phạm trù, phán đoán, suy luận, quy luật logic... Năng lực tư duy lý luận của đội ngũ cán bộ, công chức chính là khả năng về mặt tư duy lý luận hay tư duy khoa học để đội ngũ này có thể hoàn thành các nhiệm vụ với vai trò lãnh đạo, quản lý hoặc tổ chức thực hiện đường lối, chủ trương, chính sách, pháp luật của Đảng và Nhà nước trong hoạt động thực thi công vụ. Chính vì vậy, phát triển, nâng cao năng lực tư duy lý luận cho cán bộ, công chức là vấn đề có ý nghĩa quan trọng, vừa cấp bách vừa lâu dài.