Để có hợp đồng đầu tay, chàng nhân viên trẻ tuổi đã nghĩ tới chuyện lọc danh bạ khách hàng tiềm năng, mỗi ngày chào bán tới 20-30 công ty khắp Hà Nội. Cầm được hợp đồng trong tay, thành quả của sự “nhiệt tình, hăng hái”, song mức thưởng 7 triệu đồng (tương đương 1,4 cây vàng) theo quy định của công ty không hề dễ nhận. Cách thức kinh doanh khi ấy buộc những “ma mới” như ông Dũng phải “xin phép” các anh chị để được đứng tên hợp đồng, san sẻ tiền thưởng để “khao” mọi người.

Dần thích nghi với công việc mới, Đỗ Tiến Dũng bắt đầu nhảy việc và thăng tiến. Ông kinh qua hầu hết vị trí từ nhân viên bán hàng đến phó phòng, trưởng phòng, giám đốc bán hàng của các hãng lớn, tự lập công ty nhập khẩu ôtô, trước khi tới với bước ngoặt là đầu tư vào Haxaco trên thị trường chứng khoán.

“Khoảng năm 2010-2011, khi doanh nghiệp nhập khẩu đang vật lộn với nhiều khó khăn bởi Thông tư 20, tôi ngẫu nhiên biết đến Haxaco khi đầu tư tài chính trên sàn chứng khoán, giá cổ phiếu khi ấy khoảng 10.000 đồng. Càng mua thì giá cổ phiếu càng xuống, tôi lại càng quyết tâm mua vào để trung bình giá”, ông Dũng kể về duyên nợ khi trở thành cổ đông lớn ngoài dự kiến của Haxaco.

Khi cổ phiếu chỉ còn giá 400 đồng, nhà đầu tư Đỗ Tiến Dũng bàng hoàng nghĩ đến viễn cảnh công ty phá sản và bản thân đã sở hữu gần 10% vốn. Ông quyết định bay vào Sài Gòn để tìm hiểu và “ngã ngửa” khi thấy HĐQT đang trong cảnh “5 người 6 phe”, các cuộc họp chỉ để “cãi nhau”… Đỉnh điểm mâu thuẫn tại Haxaco là những năm 2011-2012 khi công ty thua lỗ đến 40%. Do có vốn Nhà nước nên lãnh đạo liên tục nhận "trát" từ công an, bị nợ nhiều loại thuế, ngân hàng dọa phong tỏa…

*: Chưa kiểm toán

Trước viễn cảnh u ám, ông Dũng quyết định đề nghị mua lại cổ phần từ các nhóm cổ đông khác với mức cao gấp đôi thị giá lúc đó. “Đầu tiên là do hoàn cảnh, tiếp đến là người có kinh nghiệm trong ngành nên nhìn thấy tiềm năng kinh doanh dòng xe Mercedes, tôi quyết định mua thêm cổ phần và đặt vấn đề làm CEO công ty”, vị này giải thích.

Thực tế ông Dũng đã nhận được sự đồng thuận của nhiều cổ đông lớn để mua hơn 30% cổ phần nhằm đạt vị thế cân bằng với Tổng công ty Samco (36% vốn). Theo đó, ông Dũng được chấp thuận làm CEO năm 2013 và người của Samco vẫn được bầu làm Chủ tịch HĐQT.

Đang sinh sống với tại Hà Nội nhưng lại quyết định vào Sài Gòn làm Tổng giám đốc Haxaco, ông gặp phải sự phản đối lớn từ gia đình. Sức ép càng tăng khi chiếc ghế CEO của một công ty đang khó khăn không phải là ánh hào quang dễ chịu. Chỉ sau 2 ngày nhậm chức, ông Dũng phải nhận triệu tập từ công an đến giải trình và yêu cầu khắc phục các sai phạm từ thời lãnh đạo cũ, yêu cầu nộp ngay lập tức các khoản thuế. Đến ngày thứ 4, ngân hàng yêu cầu thanh toán nợ hoặc sẽ đóng băng tài khoản.

“Giờ nhớ lại tôi không nghĩ nổi làm sao có thể vượt qua được những áp lực đó. Haxaco khi đó vẫn còn nhiều người tốt, cùng khắc phục và chia sẻ với công ty. Những khoản chi không cần thiết đều cắt giảm, lương giám đốc phải giảm phân nửa”, vị chủ tịch ngày nay nhớ lại.

Giữa khó khăn của công ty vì thiếu hụt dòng tiền và ngân hàng siết vốn, ông Dũng phải thế chấp nhà cửa ở Hà Nội lấy khoảng 20 tỷ đồng để ứng cứu. Cộng thêm thu nhập từ mảng kinh doanh mới (xưởng sửa chữa ôtô) tăng lên, Haxaco dần bù đắp được thua lỗ và có tiền đề phát triển. “Mỗi người có một số phận. Số phận từng đưa tôi vào khó khăn nhưng thoát ra được. Có những thứ tôi không bao giờ nghĩ có thể vượt qua, không nghĩ có thể tốt đẹp nhưng cuối cùng vẫn tốt đẹp”.

Dẫn dắt con thuyền Haxaco vượt sóng dữ, ông Đỗ Tiến Dũng được đề cử vào vị trí Chủ tịch HĐQT. Đó là vào giữa năm 2016.

Tập đoàn Hàn Quốc sau đó phát thông cáo “chỉ đang xem xét giao dịch nói trên như một trong những phương án đầu tư có khả năng xảy ra tại thị trường Việt Nam". Đại gia nước ngoài này còn cho rằng thông tin công bố của Haxaco có thể khiến công chúng hiểu nhầm rằng hai bên đã thoả thuận về các điều kiện của giao dịch dự kiến, bao gồm cả việc đấu thầu công khai.

Chủ tịch Haxaco nói rằng ông chưa bao giờ khẳng định đối tác sẽ mua cổ phần mà chỉ yêu cầu họ chào mua công khai. Tuy nhiên, nhiều thông tin đã trở nên nặng nề và vị Chủ tịch chia sẻ rằng ông cảm thấy áp lực quá lớn giai đoạn cuối năm vừa qua, bởi bản thân coi trọng uy tín cá nhân hơn tiền bạc. “Tôi có đủ cơ sở và bằng chứng bản gốc chào mua. Tôi khẳng định chưa bao giờ nói bán cổ phần của mình cho bất kỳ một đối tác nào. Tôi làm đúng quy trình công bố thông tin, đúng luật và nếu sai thì tập đoàn nước ngoài đã khởi kiện”, ông Dũng phân trần.

Haxaco hiện có vị thế và nội lực khá tốt trong bản đồ phân phối dòng xe sang tại Việt Nam. Công ty là 1 trong 3 đại lý phân phối xe Mercedes-Benz tại Việt Nam và đang dẫn đầu thị phần (khoảng 38% theo số liệu gần nhất được công bố). Các đại lý của Haxaco năm 2019 đều vượt kế hoạch bán hàng và sẽ nhận thưởng doanh số từ Mercedes. Với vị thế đó, doanh nhân tuổi Tý khẳng định Haxaco vẫn có nền tảng ổn định để phát triển trong tương lai.

Với tình hình khó khăn đó, ông Dũng ước tính lợi nhuận năm 2019 của Haxaco khoảng 75 tỷ đồng, chỉ đạt 56% kế hoạch. Ông khẳng định kết quả này là nỗ lực rất lớn của toàn công ty trong bối cảnh hầu hết các đại lý đều thua lỗ. Dù vậy, công ty vẫn duy trì chính sách cổ tức 15% bằng tiền và ông sẽ nhận trách nhiệm không hoàn thành kế hoạch trước cuộc họp ĐHĐCĐ sắp tới.

Dự báo cho năm 2020, vị doanh nhân đã gắn bó 25 năm với ngành xe cho rằng thị trường phân phối ôtô vẫn còn nhiều khó khăn, nội bộ Mercedes cũng phải xử lý tồn kho nhiều dòng xe cuối chu kỳ. “Kế hoạch của Haxaco năm 2020 là có lợi nhuận trước thuế 116-118 tỷ đồng”, ông Dũng tiết lộ. Ông cũng cho biết kỳ vọng chính đặt vào 2 mẫu xe mới là GLC (bán hết 200 xe trong 10 ngày cuối năm 2019) và GLB (sắp được nhập về).

“Khi Việt Nam phổ biến xe máy thì người tiêu dùng thích mua xe đắt tiền. Do vậy khi đất nước phổ cập ôtô thì họ rất muốn sở hữu xe sang, dù chưa hẳn đã đầy đủ về kinh tế. Văn hóa tiêu dùng này có lợi cho nhà phân phối như chúng tôi”, ông Dũng phân tích. Do vậy bên cạnh việc bán xe, Haxaco cũng mở rộng kinh doanh lĩnh vực có liên quan khác. Mới nhất, “vua” bán xe Mercedes cho biết là đơn vị duy nhất ở Việt Nam cho thuê xe sang. Công ty đã thử nghiệm khoảng 2 năm trước với khách hàng là các khách sạn 5 sao.

“Công ty dự kiến triển khai rộng rãi trong tháng 3-4 tới, với 50 đầu xe tại mỗi thành phố Hà Nội và TP HCM. Nhu cầu thuê xe qua thử nghiệm là rất lớn và có lợi nhuận hấp dẫn”, ông chủ Haxaco hào hứng. Để chuẩn bị, công ty đang tập trung đồng bộ chất lượng dịch vụ, bao gồm cả xe và tài xế (tài xế có kiến thức về xe sang, biết tiếng Anh…). Các khách hàng tiềm năng như những doanh nhân đi công tác Bắc Nam, các buổi tiệc, đám cưới, khách nước ngoài công tác…

Công ty cũng chú trọng việc đầu tư mới để có được sự tăng trưởng. Theo nghị quyết mới công bố gần đây, Haxaco có kế hoạch mua cổ phần một số đại lý khác để giảm thời gian và chi phí mở rộng. Chiến lược này được ông Đỗ Tiến Dũng nhận định khả thi hơn là tự mở đại lý mới.

Về phân phối hãng xe mới, ông Dũng nói rằng mỗi hãng có một câu chuyện riêng và Haxaco chỉ phân phối chính thống cho Mercedes-Benz. Tuy nhiên, công ty hoàn toàn có thể đầu tư vào các đơn vị khác có tư cách pháp nhân độc lập để bán xe hãng khác. Mới nhất là khoản đầu tư vào một đại lý ở Cần Thơ để phân phối thương hiệu xe Nissan.

Mảng sửa chữa hiện là điểm mạnh của Haxaco bởi chất lượng dịch vụ và số lượng xưởng tương đối lớn. Năm 2019, Haxaco bán 2.670 xe Mercedes và làm dày thêm tập khách hàng cho công ty, số lượng xe gia tăng khiến công việc sửa chữa nhiều hơn và doanh thu tăng trưởng tốt. “Haxaco có 4 xưởng sửa chữa với biên lợi nhuận bình quân khoảng 15%. Doanh thu sửa chữa tại đại lý lớn lên đến 12 tỷ đồng còn đại lý nhỏ cũng vượt 6 tỷ đồng trong năm qua”, vị lãnh đạo chia sẻ triển vọng tăng trưởng doanh số sửa chữa trên 2 con số.

“Tôi nghĩ sống đến tuổi này thì sống làm sao để mọi người vui vẻ, cán bộ công nhân viên vui vẻ và có đóng góp cho xã hội. Bản thân tôi không còn quá tham vọng nữa, chỉ tham vọng khi điều đó mang tính cộng đồng”, ông Dũng cho rằng nhiều người ở độ tuổi này có thể cùng quan điểm và chung sức với ông trong các hoạt động thiện nguyện, nhất là hỗ trợ học sinh nghèo.

Nói về việc cân bằng thời gian, doanh nhân 48 tuổi cho biết ông muốn dành thêm thời gian cho gia đình và giáo dục con cái. Trong công việc, ông giao quyền tự chủ nhiều hơn cho các giám đốc và chỉ tập trung các hoạt động kinh doanh mới. Việc cân bằng cuộc sống, tuy vậy, cũng không thể đòi hỏi hoàn hảo tuyệt đối.

Đi lên từ một nhân viên bán ôtô và đang là nhà phân phối lớn nhất Việt Nam của Mercedes, ít ai ngờ Chủ tịch Haxaco chưa từng sở hữu ôtô riêng với lý do “chưa thấy xe nào vừa mắt”. Người đàn ông “mở mắt ra là thấy ôtô” cho biết ông chỉ “đi nhờ” xe công ty để kiểm tra và hiểu thêm về nhiều loại xe mới.

“Đối với tôi, ôtô đẹp nhất là chiếc bán chạy nhất”, vị doanh nhân tuổi Tý chiêm nghiệm.

Xuân Linh theo NĐH - Bài Huy Lê

Ảnh & Thiết kế: Bảo Linh