Lịch sử ra đời và truyền thống anh hùng của lực lượng Thanh niên xung phong gắn liền với sự lãnh đạo, giáo dục của Đảng, Chính phủ, Đoàn thanh niên cứu quốc Việt Nam, trong đó có sự quan tâm đặc biệt của Bác Hồ - Người đã sáng lập, giáo dục và rèn luyện lực lượng Thanh niên xung phong. Với tầm nhìn chiến lược về vai trò của thanh niên trong sự nghiệp Cách mạng, cách đây 70 năm, ngày 15/7/1950, Bác Hồ đã giao nhiệm vụ cho Đoàn thanh niên cứu quốc Việt Nam tổ chức một đội thanh niên tập trung dài ngày phục vụ chiến dịch lấy tên là: “Đội thanh niên xung phong công tác” cho phù hợp với đặc điểm của thanh niên là luôn hăng hái xung phong đi đầu trong mọi nhiệm vụ.