Đất đai có vai trò quan trọng như vậy, nên việc hoàn thiện chế độ sở hữu, quản lý và sử dụng đất đai luôn được Đảng và Nhà nước ta đặc biệt quan tâm. Trải qua nhiều thế hệ, nhân dân ta tốn bao nhiêu công sức xương máu mới khai thác, bồi bổ, cải tạo và bảo vệ được vốn đất đai như ngày nay. Thực tiễn trong hơn 30 năm đổi mới đất nước cho thấy, chính sách, pháp luật đất đai đã có nhiều đổi mới và đóng góp tích cực cho việc nâng cao hiệu quả quản lý và sử dụng nguồn lực đặc biệt quan trọng này. Hệ thống chính sách, pháp luật đất đai ở nước ta đã từng bước được xây dựng và hoàn thiện để phù hợp với cơ chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa theo nguyên tắc củng cố chế độ sở hữu toàn dân về đất đai do Nhà nước là đại diện chủ sở hữu và thống nhất quản lý. Thấy được tầm quan trọng quý giá của tài nguyên đất, và những pháp luật đất ngày một hoàn thiện hơn, người dân ngày một ý thức hơn về việc sở hữu đất được một cao hơn. Nhưng bên cạnh đó, cũng nảy sinh những vấn đề tranh chấp đất ngày một nhiều hơn trên cả nước. Điều đó cho chúng ta thấy các vụ việc khiếu kiện về đất đai đang ở mức cao, theo thống kê của Bộ Tài nguyên và Môi trường (TN&MT), lượng đơn thư khiếu nại, tố cáo mà Bộ nhận được hàng năm chủ yếu trong lĩnh vực đất đai. Khi những khiếu kiện tranh chấp đó xảy ra thì cách giải quyết của chính quyền địa phương lại có sự không đồng nhất, chưa bám sát được thực tế, giải quyết vụ việc chưa được khách quan.

Ví dụ như vụ việc tranh chấp đất của gia đình bà Đinh Thị Liên (chồng Hoàng Ngọc Chiến) và gia đình ông Nguyễn Văn Lý (vợ Đinh Thị Ngọc) ở thôn Làng Mới, xã Mông Sơn, huyện Yên Bình, tỉnh Yên Bái. Theo phản ánh của gia đình bà Đinh Thị Liên: “Gia đình tôi được UBND huyện Yên Bình cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho ông Hoàng Ngọc Chiến số 463/QSDĐ cấp ngày 15/12/1995, tại thửa số 139, số tờ bản đồ 164a, kể từ ngày được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, gia đình chúng tôi sử dụng cho đến giữa năm 2016, gia đình ông Nguyễn Văn Lý, bà Đinh Thị Ngọc cho rằng diện tích đất này là của gia đình ông Lý nên tự ý đổ đất san lấp, khi đó gia đình tôi không ý kiến gì vì nghĩ ông Lý, bà Ngọc đổ đất san từ nhà ông Lý bà Ngọc sang nên để vậy cho gia đình ông Lý san lấp, vì góc vườn đó có vũng nước trũng không trồng cây canh tác được nên để ông Lý , bà Ngọc đổ vào đó lấp đi khu nước trũng đó, sau thời gian đó, tôi xuống Hà Nội thăm và chăm sóc con nên cũng không để tâm đến khu vực đất san lấp. Thời gian đó gia đình ông Lý bà Ngọc ở nhà canh tác trồng sắn trên mảnh đất của gia đình chúng tôi. Tôi nghĩ mảnh đất tôi chưa sử dụng đến nên để cho gia đình ông Lý , bà Ngọc canh tác. Tháng 02/2017 gia đình tôi đào móng xây nhà thì xảy ra tranh chấp đất. Sau khi tranh chấp xảy ra phía gia đình ông Lý đã làm đơn đề nghị UBND xã Mông Sơn giải quyết và kết quả là UBND xã đã xác định diện tích đất tranh chấp 506,6 m² là của ông Nguyễn Văn Tực khai phá sử dụng từ năm 1960 và khi chết để lại cho vợ chồng ông Nguyễn Văn Lý, bà Đinh Thị Ngọc sử dụng. Không đồng ý với kết luận không có căn cứ của UBND xã Mông Sơn nên tôi đã làm đơn gửi đến UBND huyện Yên Bình để giải quyết vụ việc. Trong kết quả của Phòng Tài nguyên & Môi trường huyện Yên Bình xác định điện tích tranh chấp 506,6 m² là đất thuộc thửa đất số 139, tờ bản đồ số 164 diện tích 2.088 m² nằm trong Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất số H203444, vào sổ cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất số 463/QSDĐ ngày 15/12/1995 do UBND huyện Yên Bình cấp mang tên ông Hoàng Ngọc Chiến là chồng tôi (?!)”.

Khu đất của gia đình bà Đinh Thị Liên mà gia đình ông Nguyễn Văn Lý

Tại sao UBND xã Mông Sơn, UBND huyện Yên Bình đưa ra một kết luận thiếu cơ sở ?

Dựa vào vào Trích Biên bản họp hội đồng xét giao đất ngày 27/6/2017 mà UBND xã Mông Sơn lấy ý kiến 5 người dân sinh sống lâu năm để xác minh nguồn gốc đất trong đó, ông Nguyễn Trung Tư, sinh năm 1964, ông Nguyễn Hạnh Kiểm, sinh năm 1960, bà Nguyễn Thị Xuân, sinh năm 1953, ông Nguyễn Văn Hằng, sinh 1957 và bà Nguyễn Thị Tin, sinh năm 1935, theo Tờ trình ngày 27/6/2017 mà UBND xã Mông Sơn lấy ý kiến của 05 người thì cả năm đều cho rằng mạnh đất tranh chấp là của ông Nguyễn Văn Tực (bố để của ông Nguyễn Văn Lý) khai phá và sử dụng ổn định từ năm 1960. Nhưng trong số 05 người làm chứng thì có những người thời điểm ông Nguyễn Văn Tực khai phá còn chưa sinh, có người mới sinh, có những người là họ hàng của gia đình ông Nguyễn Văn Lý, vậy mà UBND xã cũng lấy đó làm căn cứ để làm tờ trình số 47/TTr - UBND đề nghị điều chỉnh giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (?). Vì lý do khi đo đạc cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho gia đình bà Đinh Thị Liên, cơ quan đo đạc đã đo và cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho bà Liên vào diện tích đất của gia đình ông Nguyễn Văn Lý cùng thôn. Tuy vậy nhưng gia đình ông Nguyễn Văn Lý cũng không có một giấy tờ gì để chứng minh được nguồn đất của mình theo Điều 100 Luật Đất đai năm 2013. Trong khi đó tại Kết luận số 02/KL – TTr ngày 21/3/2019 của Thanh tra huyện Yên Bình tỉnh Yên Bái có kết luận như sau: “Giấy chứng nhận số H 203444 cấp cho gia đình ông Hoàng Ngọc Chiến tại Quyết định số 310/QĐ - UB ngày 15/12/1995 của Chủ tịch Ủy ban nhân dân huyện Yên Bình là đúng quy định tại các văn bản pháp luật như. - Điều 4, Chương 1, Nghị định số 30-HĐBT, ngày 23/3/1989 của Hội đồng Bộ trưởng, nay là Chính phủ về điều khoản chung: “Người đang sử dụng đất hợp pháp là người được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, người có tên trong sổ địa chính”. - Khoản 2, Mục II, Quyết định số 201-QĐ/ĐKTK ngày 14/7/1989 của Tổng cục quản lý ruộng đất về điều kiện để cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất: “Người sử dụng đất được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất khi diện tích đất đang sử dụng được thể hiện đầy đủ trên bản đồ địa chính và được ghi vào sổ địa chính”. Như vậy Giấy chứng nhận số H203444 cấp cho gia đình ông Hoàng Ngọc Chiến tại Quyết định số 310/QĐ - UB ngày 15/12/1995 của Chủ tịch Ủy ban nhân dân huyện Yên Bình là đúng thẩm quyền đúng đối tượng sử dụng đất, đúng diện tích đất, đúng mục đích sử dụng đất, đúng thời hạn sử dụng đất theo quy định của pháp luật đất đai”.  

Một phần tờ bản đồ số 164a, F48 – 78 hiển thị các hộ gia định được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất tháng 12/1995.

Tại sao thời điểm cả thôn Làng Mới xã Mông Sơn làm sổ đỏ mà gia đình ông Lý không làm sổ cho mảnh đất 506,6m2 tranh chấp?

Trong năm 1995 xã Mông Sơn làm tờ trình xin phê duyệt giao đất và cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất lần đầu tiên trên địa bàn xã Mông Sơn. Trong danh sách trình lên UBND huyện Yên Bình để xin cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất tại thôn Làng Mới xã Mông Sơn có tên bà Phạm Thị Tuật (mẹ đẻ ông Lý) số thứ tự trên sổ là 28 trang 2 và trên tờ bản đồ F48 - 78 cũng thể hiện rõ chi tiết từng hộ gia đình được cấp. Vậy tại sao thời điểm đó làm thủ tục xin cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, gia đình ông Nguyễn Văn Lý không kê khai để được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất mà Cụ Nguyễn Văn Tực khai phá?. Hơn nữa, thời điểm bấy giờ UBND xã Mông Sơn làm các thủ tục và xét duyệt các giấy tờ cần thiết để trình UBND huyện xin cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho các hộ dân ở thôn Làng Mới là đúng theo pháp luật hiện hành, nhưng UBND huyện Yên Bình lại cho rằng thửa đất số 139, tờ bản đồ 164a, diện tích 2.088 m² do UBND huyện Yên Bình cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất số 463/QSDĐ ngày 15/12/1995 cho ông Hoàng Ngọc Chiến trùng vào diện tích đất nông nghiệp do ông Nguyễn Văn Tực (bố ông Lý) khai phá (?)

Tri thức Xanh kính chuyển nội dung trên và đề nghị các cơ quan chức năng thuộc tỉnh Yên Bái xem xét, làm rõ để trả lại quyền và lợi ích hợp pháp cho công dân cũng như đảm bảo tính nghiêm minh của pháp luật.

Nguyễn Hân và nhóm PV

Theo Tạp chí Tri thức Xanh - Số 46 - 21