Hình thể giữa bản đồ 364 (Đo vẽ từ năm 1991) và Hình thể Bản đồ hiện trạng (BĐĐC) có sự thay đổi rõ rệt, mốc giới giữa 3 nhà bị dịch chuyển.

Trong đơn khởi kiện gửi đến Tòa án nhân dân huyện Diễn Châu, anh Trần Văn Kiều trình bày: “Năm 1996, anh nhận chuyển nhượng quyền sử dụng thửa đất số 393, tờ bản đồ số 108-66, tổng diện tích 1092m2 của anh trai là ông Trần Văn Chuyển (200m2 đất ở, 892m2 đất vườn), nay là thửa số 16, tờ bản đồ số 11 (BDĐC), tổng diện tích 988m2. Sau khi nhận chuyển nhượng, anh Kiều đã làm toàn bộ thủ tục sang tên đổi chủ thửa đất nêu trên sang cho anh và vợ là Phan Thị Thanh, được UBND huyện Diễn Châu cấp giấy CNQSDĐ mang tên Trần Văn Kiều. Năm 2000, do tranh chấp mốc giới với ông Trần Văn Thông (có đất liền kề mang tên Hà Thị Dung, mẹ ông Thông), hai bên xảy ra xích mích, mâu thuẫn, chửi bới nên anh Kiều đã mời ông Trần Văn Đích - Công an viên xóm 1 đến để giải quyết mâu thuẫn, hòa giải đôi bên. Để tránh va chạm và giữ hòa khí với ông Thông, anh Kiều đã xây tạm thời một bờ tường bằng đá, cách mốc giới hai nhà 2 mét trên đất của anh Kiều, việc xây dựng không được sự đồng ý, chứng kiến của bà Phan Thị Thanh (vợ anh Kiều). Trong thời gian anh Kiều đi làm ăn xa, ông Phan Đăng Cường (cũng là hộ có đất liền kế với anh Kiều) đã tự ý xây bờ tường lấn sang đất anh Kiều mà không được sự đồng ý của anh Kiều và vợ anh kiều là chị Thanh.

Năm 2020, khi xem kết quả đo đạc hiện trạng đất, thể hiện trên bản đồ địa chính, anh Kiều phát hiện ra mốc giới giữa 3 nhà có sự dịch chuyển, hình thể khu đất bị thay đổi (bản đồ 364 đo đạc năm 1992 là một hình thể khác, bản đồ hiện tại (BDĐC) lại là 1 hình thể khác biệt. So sánh về diện tích, diện tích hiện tại tại thửa đất nhà anh Kiều là 988,8m2, thiếu so với diện tích trong Giấy CNQSDĐ của anh kiều 103m2 (Trong đó năm 2019 anh Kiều Hiến cho xã khoảng hơn 10m2 để làm đường Phía Bắc. Anh Kiều còn thiếu so với Giấy CNQSDĐ là 96m2. Trong khi đó, theo kết quả đo đạc hiện trạng thửa đất của ông Thông là 1266,7m2, thuộc thửa số 17, tờ bản đồ số 11 (BDĐC), tăng lên 266,7m2 so với diện tích cũ (100m2, thuộc thửa đất số 392, tờ bản đồ số 108-66 (BĐ 364) mang tên Hà Thị Dung. Theo đó, thửa đất của ông Cường theo hiện trạng là 1092,6m2, thuộc thửa số 18, tờ bản đồ số 11 (BDĐC), tăng 57,6m2 so với diện tích cũ (1035m2, thuộc thửa số 395, tờ bản đồ số 108-66 (BĐ 364). Căn cứ vào những điểm nêu trên và dựa trên kết quả tự đo đạc thực tế, Anh kiều nhận thấy: Phía ông Trần Văn Thông đang chiếm dụng của anh tổng diện tích 53m2 (cụ thể đã lấn: Phía đông bắc giáp đường bê tông 2m ngang, Phía đông nam giáp đất ông cường: 2,25m, chiều dài: 24,94m). Phía ông Phan Đăng Cường đã lấn vào đất của anh Kiều tổng diện tích: 43,3m2 (Cụ thể: Lấn phía tây giáp đường bê tông 0,7m, phía đông giáp đất ông Cường 1m, chiều dài: 39,08m)”. Từ đó, anh Kiều làm đơn khởi kiện, yêu cầu Tòa án nhân dân huyện Diễn Châu buộc ông Thông và ông Cường trả lại số đất đã lấn chiếm nêu trên.

Theo kết quả đo đạc hiện trạng thì đất của anh Kiều bị thiếu so với giấy CNQSDĐ.

Ngày 08/10/2020, Tòa án nhân dân huyện Diễn Châu, do Thẩm phán Nguyễn Đình Lâm làm Chủ tọa đã đưa vụ án nêu trên ra xét xử. Tại phiên tòa, Luật sư Nguyễn Đình Kim Cương, thuộc Chi Nhánh Miền Trung - Công ty luật TNHH Luật Gia Vũ (Đoàn luật sư TP Hà Nội) là người Bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho anh Trần Văn Kiều nêu quan điểm: “Thực tế, việc anh Kiều xây bờ tường chỉ là tạm thời, không phải là việc xác định mốc giới. Vì theo nguyên tắc xác định mốc giới thì phải có sự thống nhất của chủ sử dụng đất là anh Kiều và chị Thanh, tuy nhiên lúc đó chỉ có mặt anh Kiều và anh Kiều tự động xây bờ tường chưa thông qua ý kiến chị Thanh. Mặt khác, năm 2000 cho đến hiện tại, chủ sử dụng phần đất ông Thông đang ở là bà mẹ ông Thông (đã mất năm 2015), mẹ ông Thông cũng không được chứng kiến phân định mốc giới và không được tham gia, nên nếu có việc cắm, phân định mốc giới thì ông Thông không thể tự một mình đứng ra để phân định mốc giới mà phải có mặt đầy đủ được sự thống nhất của mẹ ông. Hơn nữa việc phân định mốc giới này không được lập thành văn bản, chỉ dựa vào lời khai của ông Đích và ông Thông là không đủ cơ sở, bởi đối với đất đai, pháp luật cũng quy định rõ, nhất thiết phải được lập thành văn bản, có chứng thực của ủy ban. Sự phân định mốc giới thời điểm này ko được lập thành văn bản, không đầy đủ thành phần nên nó không có giá trị về mặt pháp lý. Trong tất cả các lời khai, biên bản hòa giải có trong hồ sơ vụ án đều thể hiện: Ông Cường, ông Thông khai đất các ông thừa là do các ông khai hoang, lấn đất xã hội, bờ biển. Dựa vào các bản  đồ: 299, 364, Bản đồ địa chính thì giữa 3 hộ là đất liền kề, nằm trong khu dân cư, bao bọc 3 nhà là các con đường và nhà ông Ngô Sinh có tứ cận, hình thể rõ ràng, vậy lấy đâu ra đất hoang, đất xã hội, đất bờ biển để ông Cường, ông Thông lấn chiếm, khai hoang?. Tại Biên bản xem xét thẩm định tại chỗ ngày 30/07/2020 không thể hiện việc thẩm định các con đường tiếp giáp nhà ông Thông, ông Cường trước đây là bao nhiêu m2, hiện trạng là bao nhiêu m2 và không thể hiện phần đất hoang hóa nên không có cơ sở để khẳng định các ông lấn đất xã hội, hay khai hoang. Ngoài các căn cứ như đã nêu trên, thì còn có 2 căn cứ quan trọng, là cơ sở pháp lý rõ ràng để minh chứng cho việc ông Kiều bị ông Thông, ông Cường lấn đất đó là:

Thứ nhất: So sánh về diện tích: Đất của ông Kiều thiếu so với giấy chứng nhận quyền sử dụng đất là 90m2, theo thẩm định sơ đồ hiện trạng là 96,3m2 (sau khi đã trừ đi phần đất hiến cho xã làm đường hơn 10m2).Trong khi đó đất của ông Thông tăng lên đến: 266,7m2, ông Cường Thừa: 57,6m2. Điều đó chứng tỏ, việc ông Kiều cho rằng: ông Thông, ông Cường lấn đất của mình là có cơ sở về mặt pháp lý.

Thứ 2, so sánh về hình thể: So sánh các bản đồ 364, Bản đồ địa chính, hình thể 3 khu đất có sự dịch chuyển mốc giới, thay đổi rõ ràng. Tại bản đồ 364 thể hiện: Tại góc phía đông giáp với nhà ông Cường là một đường thẳng vuông góc, cách điểm tiếp giáp với bờ tường nhà ông Thông 1m, nhưng tại Bản đồ địa chính lại là một góc đường vòng cung sát sít với bờ tường nhà ông Thông, gần như không có khoảng cách. Tại bờ tường đá phía đông nhà anh Kiều, tiếp giáp đất nhà ông Thông, bản đồ 364 thể hiện, bờ này là 1 đường thẳng nối với bờ tường góc phía Đông nhà ông Cường, tuy nhiên bản đồ địa chính lại thể hiện bờ Đá anh Kiều cách bờ tường tiếp giáp với nhà ông Cường: 2,25m2. Điều đó khẳng định, hình thể, mốc giới giữa bản đồ 364 (đo vẽ giai đoạn 1990 - 1994) đến Bản đồ địa chính (bản đồ hiện trạng) có sự thay đổi dịch chuyển, không còn nguyên hình thể ban đầu.

Mặt khác, từ Năm 1991, Bản đồ 364 đã hình thành, năm 1997, vợ chồng anh Kiều mới mua bán chuyển nhượng với anh Chuyển, điều đó khẳng định, hình thể, mốc giới, ranh giới thửa đất đã có, có thể xác định được, đúng số tờ, số thửa, đúng diện tích thì không thể nói tứ cận, hình thể không có”.

Sáng ngày 12/10/2020, Tòa án nhân dân huyện Diễn Châu đã tiến hành tuyên án đối với vụ án nêu trên, bản án nhận định: Năm 2000 anh Kiều tự xây mốc giới có sự chứng kiến của ông Đích và ông Thống cán bộ xóm nên đã tự công nhận mốc giới của mình ở đó, hơn nữa anh Kiều đã sử dụng đến nay đã 20 năm không có tranh chấp. Việc anh Kiều thiếu đất, ông Thông, ông Cường thừa đất là do tình trạng tăng giảm chung của toàn huyện Diễn Châu, ngày xưa đo bằng thước, ngày nay bằng máy số nên có sự tăng giảm. Việc anh Kiều cho rằng ông Cường lấn đất là không có cơ sở, nên bác toàn bộ yêu cầu của anh Kiều.

Cho rằng, Bản án trên của Tòa án nhân dân huyện Diễn Châu xét xử chưa đúng tính chất vụ việc vì bản án không hề xét đến nguồn gốc hình thể, vị trí mốc giới thửa đất hiện tại với trước đây, không xét đến sự tăng, giảm đất của các hộ tranh chấp nên anh Kiều, chị Thanh đã làm Đơn kháng cáo gửi Tòa cấp phúc thẩm, yêu cầu hủy toàn bộ bản án sơ thẩm, xét xử lại vụ án và chấp nhận toàn bộ yêu cầu của anh Trần Văn Kiều.

Đình Lộc
Theo Tạp chí Tri thức Xanh - Số 34 - 20