Theo đó, sử dụng hình thức hỏa táng cho người chết là góp phần bảo vệ môi trường, kiểm soát ô nhiễm, tiết kiệm đất đai và hướng tới phát triển bền vững. Do vậy, Chính phủ khuyến khích các thành phần kinh tế tham gia đầu tư xây dựng cơ sở hỏa táng cũng như nghiên cứu, chế tạo, sản xuất, cung cấp các thiết bị hỏa táng hiện đại, tiết kiệm năng lượng và đảm bảo vệ sinh môi trường. 

Công viên nghĩa trang Thanh Bình là nơi có cơ sở hỏa táng duy nhất tại tỉnh Nam Định.

Tại Nam Định ngay từ năm 2014 thực hiện việc khuyến khích sử dụng hình thức hỏa táng và Quyết định số 2084/QĐ-TTg ngày 22-11-2011 của Thủ tướng Chính phủ về việc phê duyệt điều chỉnh Quy hoạch chung xây dựng Thành phố Nam Định đến năm 2025, nghĩa trang đô thị đã được quy hoạch với định hướng mở rộng nghĩa trang cũ. Nghĩa trang Cầu Họ (xã Mỹ Thuận, Mỹ Lộc) đã được quy hoạch xây dựng thành công viên nghĩa trang Thanh Bình với tổng diện tích 15 ha trong đó bao gồm cả lò hỏa táng. Việc triển khai xây dựng được chia thành 02 giai đoạn gồm: giai đoạn 01 triển khai xây dựng 4,58 ha; giai đoạn 02 là 11,42 ha (trong đó có cả diện tích nghĩa trang có sẵn và phần mở rộng của Nghĩa trang Cầu Họ (cũ) vị trí sát Quốc lộ 21 về phía Đông Bắc. Theo thiết kế cơ sở của Dự án, giai đoạn 01 sẽ xây dựng 02 khu riêng biệt là khu hỏa táng, dịch vụ và khu công viên tâm linh, lưu trữ tro cốt, khu vực cát táng với tổng mức đầu tư ban đầu hơn 71 tỷ đồng. Trong khu nhà hỏa táng, có 02 phòng hành lễ, khu sảnh đón thân nhân người mất và làm các công tác chuẩn bị. Khu nhà hỏa táng được thiết kế chứa các máy hỏa táng với quy mô đặt ít nhất 06 lò hoả táng, có thể đặt hệ thống lọc khí thải lò hoả táng trong tương lai. Diện tích khu nhà hỏa táng khoảng 540 m2. 

Để có cơ chế quản lý chặt chẽ hơn các cơ sở hỏa táng này, ngày 27/8/2015 UBND Tỉnh Nam Định đã ban hành Quyết định số 28/2015/QĐ-UBND Quy định về xây dựng và quản lý nghĩa trang trên địa bàn tỉnh Nam Định. Trên cơ sở đó, ngày 25/10/2019, UBND tỉnh tiếp tục ban hành Quyết định số 39/2019/QĐ-UBND để thay thế Quyết định số 28/2015/QĐ-UBND. Quyết định đã chỉ rõ về nhiệm vụ, trách nhiệm của từng sở, ngành, tổ chức, cá nhân trong việc tổ chức thực hiện quản lý nghĩa trang và cơ sở hỏa táng trên địa bàn tỉnh Nam Định, trong đó có trách nhiệm của Sở Xây dựng, Sở Tài nguyên và Môi trường, Sở Kế hoạch và Đầu tư, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Sở Khoa học và Công nghệ, Sở Tài chính và Ủy ban nhân dân các huyện, thành phố. 

Tại Quyết định số 2282/QĐ-TTg ra ngày 22/11/2013, Quyết định về việc phê duyệt đề án khuyến khích sử dụng hình ảnh hỏa táng có nêu rõ trách nhiệm UBND cấp tỉnh như sau: “Ủy ban nhân dân cấp tỉnh: Nghiên cứu, ban hành các cơ chế, chính sách cụ thể nhằm khuyến khích sử dụng hình thức hỏa táng phù hợp với điều kiện kinh tế - xã hội của địa phương. Tăng cường tuyên truyền, vận động nhằm thúc đẩy hoạt động hỏa táng tại các khu vực dân cư trên địa bàn. Lập và tổ chức thực hiện dự án thí điểm đầu tư xây dựng cơ sở hỏa táng phù hợp với nhu cầu và điều kiện của địa phương”. Ở nhiều tỉnh thành trong cả nước như Hà Nội, Hồ Chí Minh, Hải Dương, Hưng Yên…đều đã có các chính sách cụ thể về hỗ trợ chi phí khuyến khích sử dụng hình thức hỏa táng, như tại tỉnh Hải Dương ngày 11/7/2017 Hội đồng nhân dân tỉnh đã ban hành Nghị quyết số 05/2018/NQ-HĐND về Quyết định mức hỗ trợ chi phí khuyến khích sử dụng hình thức hỏa tang trên địa bàn tỉnh, được quy định cụ thể tại Điều 3: Mức hỗ trợ cụ thể cho từng đối tượng quy định như sau: a) Hỗ trợ 100% kinh phí hỏa táng (không bao gồm chi phí vận chuyển) đối với các đối tượng: Trẻ em mất nguồn nuôi dưỡng, mồ côi, bị bỏ rơi tại các Trung tâm Bảo trợ xã hội thuộc Sở Lao động, Thương binh và Xã hội. Người vô thừa nhận chết trên địa bàn tỉnh. b) Hỗ trợ 4.000.000 đồng đối với các đối tượng: Người mắc bệnh do vi rút gây ra hội chứng suy giảm miễn dịch mắc phải ở người (HIV/AIDS). Bệnh nhân phong. Các đối tượng bảo trợ xã hội được chăm sóc, nuôi dưỡng tại các trung tâm: Trung tâm Nuôi dưỡng tâm thần, người có công và xã hội tỉnh; Trung tâm Nuôi dưỡng bảo trợ xã hội tỉnh (đồng thời hỗ trợ mai táng phí 5.400.000 đồng theo Nghị định 136/2013/NĐ-CP). c) Hỗ trợ 2.000.000 đồng đối với các đối tượng là người có hộ khẩu, cư trú thường xuyên trên địa bàn tỉnh không thuộc đối tượng nêu trên.

Đề cập đến việc hỗ trợ các gia đình có người mất sử dụng hình thức hỏa táng trên địa bàn Nam Định, chị Bích - Người dân sống tại Ý Yên, tỉnh Nam Định cho biết: “Việc hỏa táng ở đây đến bây giờ nhà nào có người mất, chúng tôi chủ yếu đều đem đi hỏa táng. Tuy nhiên về việc có các chính sách hỗ trợ, khuyến khích gia đình có người mất sử dụng hình thức hỏa táng tại tỉnh thì tôi chưa bao giờ nghe tới. Ngay cuối năm ngoái gia đình tôi có người mất đi hỏa táng tại Đài hóa thân hoàn vũ Thanh Bình về cũng không hề có được hỗ trợ gì. Người dân quanh đây cũng chả biết đến việc sẽ được hỗ trợ khi gia đình có người đi hỏa táng. Cho nên sau khi đi hỏa táng, lo hậu sự thì gia đình mọi người cũng chẳng ai để ý tới”. Vậy tại sao đến nay tỉnh Nam Định vẫn chưa có chính sách hỗ trợ, khuyến khích sử dụng hình thức hỏa táng?

Theo tìm hiểu của nhóm phóng viên, hiện nay ở tỉnh Nam Định, cơ sở hỏa táng duy nhất của tỉnh nằm tại Công viên nghĩa trang Thanh Bình do Công ty Cổ phần dịch vụ tang lễ Hoàng Long (gọi tắt là Công ty Hoàng Long) quản lý. Thực tế cho thấy ngay từ những ngày đầu thành lập, Công ty đã xảy ra tranh chấp kéo dài đến tận thời điểm hiện tại vẫn chưa có dấu hiệu kết thúc. Điều này đã gây ảnh hướng không nhỏ đến việc thực hiện chính sách quản lý cơ sở hoạt động hỏa táng trên địa bàn tỉnh. Cụ thể việc tranh chấp trong nội bộ Công ty Hoàng Long đã dẫn đến một số sự việc đáng tiếc xảy ra vào hồi đầu tháng 05 vừa qua khiến báo chí và truyền thông đã tốn không ít giấy mực, đồng thời làm cho nhiều trường hợp gia đình phải chở thi hài người thân đi địa phương khác hỏa táng; một số ca thiêu trả cốt muộn làm lỡ việc chôn cất của nhà đám; cùng với đó một số cán bộ, nhân viên của Công ty bị chấm dứt Hợp đồng lao động đột ngột gây ảnh hưởng rất nhiều đến đời sống của người lao động đặc biệt là sau mùa dịch Covid-19. Liệu rằng sự việc nêu trên có được các cấp có thẩm quyền tỉnh Nam Định lưu tâm để giải quyết dứt điểm hay không? Được biết, ngày 16/6 sắp tới, Đại hội đồng cổ đông của Công ty Hoàng Long sẽ diễn ra tại trụ sở Công ty. Hy vọng rằng, kỳ Đại hội cổ đông lần này sẽ thống nhất được quan điểm giữa các cổ đông nhằm đem lại quyền, lợi ích cho người lao động và đưa Công ty trở lại hoạt động bình thường nhằm phục vụ tốt nhất nhu cầu của người dân trên địa bàn tỉnh Nam Định và các tỉnh lân cận.

Nguyễn Hân - Đức Đông

Theo Tạp chí Tri thức Xanh - Số: 14 - 20