Các bị, cáo bị hại ngồi lặng sau khi tòa tuyên án

Bị hại, người có quyền lợi nghĩa vụ liên quan đồng loạt kêu oan cho bị cáo

Đây có lẽ là diễn biến có một không hai trong một phiên tòa hình sự khi bị cáo lại được chính các bị hại kêu oan. Ngay sau khi bà Nguyễn Thu Hằng - Kiểm sát viên công bố cáo trạng thì không khí khán phòng đã nóng lên vì cáo trạng chỉ chú trọng việc buộc tội bị cáo mà không nhắc đến ai sẽ chịu trách nhiệm làm Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (CNQSDĐ) cho bị hại mặc dù cáo trạng có hẳn một “Phần II: UBND xã thu tiền mua đất của các hộ dân nhưng chi vào mục đích khác dẫn đến 45 hộ chưa được cấp giấy CNQSDĐ”

Trình bày trước tòa, bị cáo Thành với thân hình tiều tụy, mắt đã mờ hẳn, toàn thân phù nề vì suy thận độ IV một mực khẳng định: Bị cáo chỉ làm chủ tịch 2 năm 3 tháng thì bị bệnh thận phải nghỉ trong khi việc thu tiền đất kéo dài đến năm 2015, chính cáo trạng nêu: “UBND huyện Quảng Xương phê duyệt, ban hành Thông báo 596 ngày 30/12/2011, định giá đất ở xen cư mặt bằng: 03,04,05,06, 109, Thông báo 554 ngày 21/12/2012 cho mặt bằng 62, Thông báo 507 18/12/2013, Thông báo 592 27/12/2014 cho mặt bằng 38…” Trong lúc tôi nghỉ việc từ tháng 10/2013, sao lại buộc tôi gánh luôn tội của các giai đoạn 12/2013, 2014 và 2015?.  Cáo trạng cũng tự mâu thuẫn khi công bố: “Nguyễn Huy Thành chỉ đạo họp 3 trực gồm Thường trực Đảng ủy, UBND, HĐND…” trong lúc bị cáo chỉ là Phó Bí thư thứ hai làm sao “Chỉ Đạo”?, trên bị cáo là anh Huy Bí thư Đảng ủy,  anh Quyền Chủ tịch HĐND. Muốn tiến hành các phiên họp này thì bí thư triệu tập và chủ trì họp là Thường vụ Đảng ủy, chủ tịch HĐND triệu tập họp Thường trực HĐND, hai cơ quan quyền lực cao nhất này ra nghị quyết bị cáo mới họp UBND triển khai, chính 20 tổ chức chính trị xã hội Quảng Châu đã làm kiến nghị tập thể 2 lần công nhận việc này sao Viện lại kiên quyết khép tội một mình tôi? Bị cáo Anh và bị cáo Linh thì khẩn thiết kêu oan: “Chúng tôi chỉ là người giúp việc, lãnh đạo bảo sao làm vậy, chính cáo trạng cũng kết luận: Thành chỉ đạo Anh, Linh lập và ký các phiếu. Các phiếu đều chỉ ghi là Tạm thu, chưa phải thu chính thức nên buộc tội chúng tôi  là quá oan sai”.

Lần lượt các bị hại khi được chất vấn đều cùng khẳng định: Chúng tôi không làm đơn tố cáo 3 bị cáo này vì họ bị oan. Chúng tôi cần nhất và đòi UBND phường Quảng Châu trả tiền, làm Giấy CNQSDĐ sao Tòa, Viện không nhắc đến, vậy ai chịu trách nhiệm? Ông Trần Văn Tam - Giám đốc Công ty Trần Tam trình bày: “Chúng tôi không biết giá đất huyện đặt ra là bao nhiêu nhưng thấy giá xã bán hợp lý nên mua. Số tiền thu thêm tập thể hưởng lợi nên phải thực hiện luật bồi thường Nhà nước, nếu UBND phường trả tiền thì tôi nhận, còn buộc anh Thành trả tôi không nhận. Đề nghị Tòa không xem xét trách nhiệm hình sự đối với anh Thành, chị Anh và chị Linh vì họ không có động cơ cá nhân”.

Đặc biệt, tại phần hỏi đáp, những người có quyền lợi và nghĩa vụ liên quan, ông Nguyễn Huy Thoại - Chủ tịch UBND phường giai đoạn 2014 - 2020 thẳng thắn nêu 5 vấn đề: “Thứ nhất: Giai đoạn đó huyện đặt ra giá đất quá thấp chưa đủ để giải phóng mặt bằng, nếu không thu thêm thì không thể san lấp bồi thường tái định cư quy hoạch tổng thể, vì vậy thu thêm là việc bắt buộc; Thứ hai: Đây là quyết định chung, tập thể không biểu quyết nhất trí thì anh Thành không thể thực hiện nên buộc tội riêng anh Thành là chưa đúng; Thứ 3: Tính đến nay, các gia đình đã nhận được đất đều được kinh doanh sử dụng 7 đến 10 năm nay, bây giờ quay lại bảo anh Thành, chị Anh, chị Linh gây thiệt hại phải đền bù là bất hợp lý; Thứ tư: Số tiền 635 triệu đồng thu thêm là chi chung cho tập thể vì vậy UBND phường phải đền chứ không thể buộc riêng cho một ai; Thứ năm: 53 hộ chưa có “sổ đỏ” là vì Công ty Thiên Đồng ngưng hoạt động, tài sản bị ngân hàng phát mại nên chúng tôi không thu được nợ để làm trích lục nên không thể nói hậu quả này do anh Thành gây ra. Trước đây để làm trích lục cho dân, anh Thành phải đi vay 410 triệu đồng nộp kho bạc, số tiền này thời điểm đó mua được 4 mảnh đất, nay phường phải chịu trách nhiệm trả lại cho anh Thành”. Đồng quan điểm với ông Thoại, ông Nguyễn Hữu Quyền - Chủ tịch HĐND giai đoạn 2010- 2014 thẳng thắn: “Việc nâng giá đất được thông qua các cuộc họp mở rộng công khai dân chủ và nhận được sự nhất trí cao, UBND xã dựa trên cái chung của tập thể, các bị cáo làm việc đều vì tập thể không tư túi cá nhân một đồng nào vì vậy trách nhiệm thuộc về tập thể, tất cả mọi văn bản đều thể hiện vấn đề này, vì vậy không thể quy tội cho 3 cá nhân trên, đề nghị HĐXX cân nhắc đưa ra mức án thấp nhất”.

Người dân tìm gặp phóng viên Tri thức Xanh trình bày bức xúc

Bị cáo, bị hại đồng loạt kháng án, người thân đồng loạt có đơn kêu oan

Tại bản luận cứ của mình luật sư Nguyễn Nam - Người bào chữa cho bị cáo Thành đề nghị Tòa tuyên bị cáo vô tội, trả hồ sơ điều tra: Về Hành vi có dấu hiệu tội vi phạm quy định trong quản lý đất đai phê duyệt, định giá đất để giao đất có thu tiền sử dụng đất trái quy định pháp luật; Về hành vi không thu hồi khoản tiền tạm ứng của công ty Thiên Đồng; Hành vi nhận khoản tiền 40 triệu đồng của ông Nguyễn Hữu Tiến nhưng không đưa vào thu chi. Ngoài ra, có nhiều đơn tố cáo khác đầy đủ chứng cứ như: Biên bản họp ba trực của giám đốc CTXD Cao Nguyên Đỗ Văn Nhật mua 4 mảnh đất bị dồn thành 3, ông Nguyễn Trọng Hùng tố cáo bà Lương Thị Tâm kế toán thu tiền bán đất ảo rồi lại thu phiếu gốc không chịu trả lại,  nhiều người có phiếu thu tiền nhưng chưa nhận được đất như bà Thúy (Quảng Thọ) bà Danh (Quảng Châu) hoặc ông Đinh Văn Thục làm công trình nhưng không được thanh toán, khởi kiện, tòa buộc UBND xã trả nợ vẫn không trả. Cũng là lập phiếu thu, bà Anh , bà Linh bị truy cứu trách nhiệm hình sự nhưng bà Tâm lại vô tội… đã bị điều tra viên bỏ qua. Trong hồ sơ hơn 4.000 bút lục không thấy biên bản cuộc họp Ban thường vụ Đảng ủy dù cáo trạng có nêu?. Các chứng cứ buộc tội không hợp pháp, không có giá trị về mặt pháp lý. Việc giao đất, cấp Giấy CNQSDĐ, xác định thời điểm thiệt hại của các hộ dân tại các mặt bằng, việc thu hồi, bồi thường, giải phóng, quy hoạch mặt bằng vi phạm luật đất đai nhưng không được làm rõ. Nhiều hành vi, vi phạm pháp luật hình sự chưa được điều tra, giải quyết theo quy định pháp luật.

Tuy nhiên, dường như các ý kiến đều không được quan tâm, sau một ngày làm việc HĐXX do thẩm phán Lê Quốc Thành làm Chủ tọa đã tuyên phạt bị cáo Thành 36 tháng tù, bị cáo Anh 18 tháng tù và bị cáo Linh 8 tháng tù. Nghe xong, cả khán phòng lặng ngắt, ngồi bất động rồi ào lên phản ứng quyết liệt. Họ không sao hiểu nỗi vì sao VKS cũng như HĐXX đều nêu ra một loạt các tình tiết giảm nhẹ như: Các bị cáo đều thành khẩn khai báo ăn năn hối cải, có nhiều thành tích trong công tác, bị cáo Thành suy thận cấp độ 4, bị cáo Anh bị bệnh trầm cảm, chồng là thương binh bị nhiễm chất độc da cam, đã chồng tiền khắc phục hậu quả… nhưng lại kết án quá nặng. Đặc biệt bị cáo Linh có chồng là Đại úy Nguyễn Sỹ Hinh từ năm 2010 đến nay đang công tác trên tàu 718, Hải đội 433-HQ thực hiện nhiệm vụ tuần tra, trinh sát bảo vệ biển đảo thiêng liêng của tổ quốc được tặng nhiều huy chương. Linh ở nhà một mình nuôi 2 con nhỏ và một mẹ già của chồng đã ở độ tuổi bị lẫn. Cả ba bị cáo được cho là phạm tội nhưng cách đây đã 8 năm, lại đau ốm không còn đảm nhiệm chức vụ  nên không thể “Tiếp tục gây nguy hiểm cho xã hội” nên theo điều 65 của BLHS thì đủ điều kiện hưởng án treo nhưng HĐXX vẫn kiên quyết buộc họ vào hình phạt tù giam? Bị hại Nguyễn Hữu Tiến thì bức xúc: “Tôi là một người bị hại, không hiểu vì sao bà KSV lại biến tôi thành người có quyền lợi nghĩa vụ liên quan rồi ra sức chất vấn tôi như tội phạm”. 11 bị hại đều chung một câu hỏi: “Bao giờ được cấp giấy CNQSDĐ bởi trong bản án không nhắc đến?”

Ngay sau phiên tòa, người thân các bị cáo đã đồng loạt làm đơn kêu oan gửi ông Chánh án TAND Cấp cao và Viện Trưởng VKSND Cấp cao. Các bị cáo, bị hại đều  làm đơn kháng cáo lên TAND Cấp cao tại Hà Nội những mong không tiếp tục bị thất vọng trước những bản án thiếu tâm, thiếu tầm.

Nguyễn Đình Lộc

Theo Tạp chí Tri thức Xanh - Số: 21 - 20