Chiếc xe mang BKS nước Lào bỏ chạy gây nguy hiểm cho các phương tiện cùng tham gia giao thông

Phải nói lưu lượng xe trên tuyến Quốc lộ này là rất lớn, bình quân mỗi ngày đêm có khoảng trên 1.000 xe container, trên 3.000 xe tải nặng và khoảng 1.500 xe khách cỡ lớn. Với lưu lượng xe như vậy khiến con đường phải “oằn mình” rồi, chứ chưa kể số lượng xe lưu thông mà chở quá tải thì sức tàn phá tuyến đường sẽ là rất lớn. Theo quan sát của chúng tôi thì thấy đa phần các xe container chạy đường dài thì chấp hành trọng tải tốt hơn, nhưng những xe chở hàng hóa như xi măng hay nguyên liệu đất, đá, quặng chạy trên tuyến đường này thường chở quá trọng tải nên nếu không kiểm soát chặt chẽ thì tuyến đường sẽ bị hư hỏng, có thể nói lẽ ra con đường đảm bảo chất lượng phục vụ vận tải được 10 năm như tiêu chuẩn thiết kế đề ra thì chỉ còn tồn tại một đến hai năm vì những xe chở quá tải này. Mặc dù Cục Đăng kiểm đã đề ra các chỉ tiêu kỹ thuật được kiểm soát khi đăng kiểm cũng như các quy định khi thực hiện đã đủ cơ sở để thực hiện kiểm soát các yêu cầu kỹ thuật đối với xe, nhưng tình trạng, khi kiểm định xong, chủ phương tiện lại chế thùng rồi tiếp tục vận chuyển hàng hóa trên đường bộ, gây mất an toàn giao thông và hư hỏng cầu đường. Nhưng các trường hợp xe ô tô chở hàng quá khổ, tải trọng cho phép thì cũng đã có những chế tài xử phạt nghiêm minh. Tuy nhiên tình trạng những chiếc xe tải đeo biển kiểm soát nước Lào thì rất khó để xử lý. Trong khi đó, lợi nhuận vận tải thu được là không đáng kể so với thiệt hại gây ra, con số lợi nhuận mang lại cho kinh doanh vận tải không đáng gì so với chi phí mà xã hội phải bỏ ra để sửa chữa cầu đường. Trên thực tế thì xe chở quá tải có thể đem lại lợi ích cho doanh nghiệp vài trăm tỷ đồng mỗi năm nhưng sức tàn phá hệ thống đường bộ có thể lên tới chục nghìn tỷ đồng. Cho dù tiền làm đường là từ ngân sách hay vốn doanh nghiệp đầu tư (BOT) thì cũng là thiệt hại nếu như không kiểm soát được trọng tải. Chưa nói đến việc chở quá tải, quá khổ cũng là nguyên nhân gây ra những tai nạn nghiêm trọng. Việc kiểm soát chặt xe chở quá tải, quá khổ trên hệ thống đường bộ không những giảm được hàng tỷ đô la thiệt hại mỗi năm mà còn là khâu đột phá để đưa hoạt động vận tải đi đúng quy luật nhằm phát triển kinh tế xã hội. 

Mặc dù lực lượng CSGT Trạm Quảng Xương Công an tỉnh Thanh Hóa dừng xe nhưng lai xe vẫn cố thủ trên cabin

Trước đây, chúng tôi đã thực hiện chuyên đề xe tải mang biển kiểm soát Lào ngang nhiên hoạt động kinh doanh vận tải trên nước ta và đã phát hiện nhiều xe ô tô tải mang biển kiểm soát nước Lào, chủ xe và lái xe là người Việt vẫn hoạt động ngang nhiên trên các tuyến đường, đặc biệt là tuyến Quốc lộ 1 khu vực qua các tỉnh từ Hà Tĩnh ra đến Thanh Hóa. Vào quãng năm 2016 và 2017, qua sự phối hợp với báo chí, phòng CSGT đường bộ, đường sắt Công an tỉnh Nghệ An đã tiến hành tuần tra, kiểm soát và thu giữ một số xe tải mang biển kiểm soát nước Lào có biểu hiện giả mạo giấy tờ. Năm ấy, nhóm phóng viên chúng tôi đã xâm nhập, điều tra dịch vụ giá làm hồ sơ xe biển kiểm soát nước Lào rất cụ thể nhiều loại xe với nhiều giá làm giấy tờ giả khác nhau, chỉ cần cung cấp bản photo đăng ký xe và đăng kiểm là những đường dây này trong 10 ngày sẽ có bộ giấy tờ cùng bảng số kiểm soát Lào với nguyên số khung và số máy đang hồ sơ xe tại Việt Nam, những dòng xe loại tải trọng lượng hàng 5 tấn hết đát lưu hành được báo giá là 50 đến 60 triệu để có bộ giấy tờ xe Lào và khi đã làm ra hồ sơ xe biển kiểm soát nước Lào thành loại xe 10 tấn với những dòng xe này hết đát mua giá sắt vụn chỉ vào khoảng 60 triệu. Riêng những dòng xe nhãn hiệu JAC hoặc DONGFENG có 2 dí trước 1 dí sau tải trọng 9.8 tấn có kích thước bao (DxRxC) 11740 x2500x 400mm có số trục, chiều dài cơ sở 3/1950 + 5350mm với những dòng xe này giá một bộ hồ sơ xe biển kiểm soát Lào này được mua bán với giá 82 triệu và có chỗ gara của bên bán hồ sơ giới thiệu được chế thêm một bộ dí giả phía sau để lắp thêm một lốp sau nữa với giá 50 triệu, tổng chi phí hết 135 triệu đồng hoàn thiện một xe tải mang quốc tịch “ngoại”. Sau khi hoàn thiện hồ sơ giấy tờ biển số Lào và đã được chế thành xe có 4 trục cùng giấy tờ xe biển kiểm soát Lào là 4 trục có thể chở tải trọng hàng 20 đến 22 tấn và bộ giấy tờ này mua những dòng xe cũ có tải trọng hàng 9,8 tấn như trên chỉ hết 350 triệu khi hoàn chỉnh cũng chỉ hết 500 triệu đồng, giá thành bằng một nửa với chủng loại xe 4 trục xịn. Với thủ thuật “kim thiền thoát xác” kể trên, nhiều chủ xe đã qua mặt được cơ quan chức năng và vô tư chở tải trọng hàng không ai kiểm soát ngoài ra còn trốn phí đường bộ, thuế. Điều dễ nhận biết là toàn bộ những xe tải giấy tờ mang biển kiểm soát Lào này thường có đăng ký tên chủ phương tiện là Công ty DN hội vận tải qua biên giới - Quốc tế có địa chỉ tại Bản Na Khăm, huyện Sý Khột Tạ Bong, tỉnh Căm Pheng Nạ Khon. Thực tế tiếng Lào đọc thủ đô Viêng Chăn là “Căm Pheng Nạ Khon”. Phần đa các hồ sơ những loại xe này được dịch và thông qua một doanh nghiệp vận tải sao y lại để lưu hành. 

Theo quy định trong Nghị định thư số 72/2010/SL-LPQT ngày 17/12/2010 mà hai nước Việt Nam – Lào đã ký như: Mỗi xe được cấp phù hiệu gắn trên phương tiện; phải ghi rõ tên các cặp cửa khẩu quốc tế được tạm nhập, tái xuất, điểm đi, điểm đến, tuyến đường vận tải trong Giấy phép liên vận…Vậy nên để phát hiện ra những xe treo biển kiểm soát nước Lào có dấu hiệu sử dụng giấy tờ giả không khó bởi phần trên kính chắn gió phía trước của xe không có phù hiệu vận tải quốc tế liên vận; không có sổ và dán tem kiểm định phương tiện, giấy phép liên vận, phần đóng dấu hải quan cửa khẩu có những xe chỉ đóng dấu nhập mà không có dấu xuất, ngoài ra những xe này không đảm bảo điều kiện kinh doanh vận tải hàng hóa như quá đát, cải tạo các trục bánh xe hoặc thậm chí còn có những chiếc xe vẫn còn dấu hiệu tẩy xóa biển số Việt trên thành thùng. Như vào đêm ngày 30, rạng sáng ngày 31 tháng 7 vừa qua, trên đường công tác nhóm phóng viên Tri thức Xanh nhận được nguồn tin là có một chiếc xe tải mang biển kiểm soát nước Lào số UJ 6868 lưu thông trên Quốc lộ 1 từ phía Nghệ An ra Thanh Hóa. Khi chiếc xe này đi qua chốt tuần tra kiểm soát của CSGT tại khu vực đầu thị xã Nghi Sơn bị lực lượng chức năng ra hiệu lệnh dừng xe, nhưng lái xe đã bỏ chạy, trên đường chạy chiếc xe này gây nguy hiểm nên đã bị một số chiếc xe con cùng tham gia giao thông khó chịu và chạy theo nhắc nhở. Tuy nhiên chiếc xe này đã cố tình chạy hàng vài chục cây số cho đến tận cửa Trạm Cảnh sát giao thông Quảng Xương nằm trên tuyến QL1A, thuộc địa phận huyện Quảng Xương, tỉnh Thanh Hóa thì mới bị lực lượng CSGT ra hiệu lệnh chặn lại. Tuy nhiên lái xe vẫn cương quyết không xuống xe mà ngồi lì trên ca bin hàng giờ đồng hồ. Lực lượng CSGT đã kiên nhẫn thuyết phục và cuối cùng thì lái xe tên là Nguyễn Cảnh Bé, 33 tuổi thường trú tại xã Thanh Ngọc, huyện Thanh Chương, tỉnh Nghệ An mới chịu xuống xe xuất trình bộ giấy tờ xe Lào và bản dịch Tờ khai phương tiện. Chiếc xe biển nước Lào nêu trên theo Danh mục đăng ký phương tiện bản dịch của Cục Vận tải, Bộ giao thông Công chính và Vận tải nước Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào thì chủ phương tiện là Công ty TNHH MTV vận tải đường bộ Thẹp Phôn Xay có trụ sở tại Bán lý, huyện Pẹc, tỉnh Xiêng Khoảng. Tuy nhiên theo giấy liên vận thì chiếc xe này đã hết hạn từ ngày 6/7/2020 nên các cán bộ chiến sĩ CSGT Trạm Quảng Xương đã yêu cầu lái xe đánh xe vào bãi xe của Trạm và giữ giấy tờ để điều tra, xử lý theo quy định.

Thiết nghĩ: Những xe treo biển kiểm soát Lào đã tạo ra sự cạnh tranh không lành mạnh giữa các đơn vị vận tải về phí vận chuyển và tình trạng các chủ phương tiện lợi dụng việc làm hồ sơ xe nước Lào hoặc thậm chí là giấy tờ giả mạo để nhằm mục đích chở hàng quá tải trọng nhằm qua mặt lực lượng chức năng gây ảnh hưởng đến kết cấu hạ tầng giao thông và tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn khi tham gia giao thông là hành vi cần phải được xử lý thật nghiêm. Có như vậy mới đảm bảo được tuổi thọ của những con đường để phục vụ sự phát triển giao thương bền vững.

Nguyễn Hân – Xuân Bách

Theo Tạp chí Tri thức Xanh - Số: 22 - 20