Chiều rộng gần hết mặt tiền nhà ông Chiến bị án ngữ

Một là: Cơ quan quản lý đất đai cần nâng cao năng lực quản lý Nhà nước về đất đai, sớm hoàn thiện việc cấp giấy chứng nhận, và khi cấp giấy chứng nhận thì giấy này phải phản ánh đúng thực tế thửa đất (từ các số đo, tứ cận, tài sản trên đất vv…). Vì giấy CNQSD đất là một loại “công cụ” quản lý, nó chỉ có vai trò ghi nhận hiện trạng tài sản của chủ tài sản (gồm quyền sử dụng đất và tài sản trên đất), chứ giấy chứng nhận không tạo ra tài sản cho bất kỳ chủ thể nào. Vì vậy, khi cấp giấy chứng nhận tại sao lại không phản ánh đầy đủ thông tin về tài sản tại thời điểm cấp giấy? Vừa tạo rủi ro cho tất cả các bên khi loại tài sản này được đưa vào lưu thông dân sự, gây cản trở sự vận hành bình thường của giao dịch, vừa không giúp ích cơ quan quản lý nắm được đầy đủ thông tin về đối tượng tài sản mà mình đang quản lý?. Trong hồ sơ đất đai của mỗi khu đất, thửa đất phải cập nhật thể hiện đầy đủ, chính xác mọi di biến động; tăng cường kết nối, minh bạch hóa thông tin và cung cấp thông tin kịp thời khi người dân, cơ quan có thẩm quyền yêu cầu, thì việc quản lý mới có ý nghĩa tích cực về kinh tế, xã hội.

Hai là: Cơ quan có thẩm quyền sớm ban hành các văn bản hướng dẫn kịp thời mọi vướng mắc phát sinh trong thực tiễn quản lý, cũng như giải quyết tranh chấp đất đai nói chung, tranh chấp thừa kế nói riêng phù hợp với yêu cầu của cuộc sống. Bên cạnh đó cần có cơ chế nâng cao phẩm chất, đạo đức, năng lực cán bộ đặc biệt cán bộ có chức trách trực tiếp liên quan đến quản lý đất đai và giải quyết tranh chấp liên quan tới những vấn đề phát sinh trong quản lý để ổn định kinh tế xã hội và đảm bảo lợi ích chính đáng của nhân dân. Hiện nay chúng ta đang vướng rất nhiều việc tranh chấp phát sinh từ những bất cập trong giao dịch, trong quản lý dẫn đến tình trạng đơn thư, khiếu kiện kéo dài - Nhất là trong lĩnh vực tranh chấp là tài sản là đất và quyền sử dụng đất cũng như giá trị, lợi ích tại thửa đất đó. Cũng có chuyện xưa kia khi giá trị và nhu cầu sử dụng đất chưa cấp thiết, người ta có thể xin, cho, mượn, nhờ để sử dụng. Nhưng sau thời gian thì chính những giao dịch đó làm mất đi quan hệ tốt trong cộng đồng. Ví như sự việc vào năm 1991, thương hoàn cảnh người bạn láng giềng chí cốt, ông Lê Đình Chiến ở xóm 3, xã Đức Thành đã cải tạo, đắp ao ở trước mặt tiền nhà mình cho ông Tương mượn khoảng 20m2 đất dựng kiốt bán hàng tạp hóa. Năm 2010 do có nhu cầu sử dụng, ông Chiến đã nhiều lần yêu cầu ông Tương tháo dỡ kiốt, trả lại đất nhưng ông Tương kiên quyết không trả lại còn cho rằng đây là đất mình được xã cấp dẫn đến khiếu kiện kéo dài, chính quyền sở tại thì lúng túng và không đưa ra được biện pháp giải quyết dứt điểm (?). Theo ông Lê Đình Chiến thì: “Tôi và ông Tương ở cùng xóm, trước đây là bạn bè thân thiết với nhau nên 2 gia đình đi lại rất thân mật, thấy ông Tương là thương binh, xuất ngũ trở về quê nhà trong giai đoạn khó khăn chung, tôi đã bồi đắp ao trước nhà trong khuôn viên đất của tôi, nằm trong giấy CNQSDĐ của tôi thuộc tờ Bản đồ 299, nay là thửa 86, tờ bản đồ số 58, tổng diện tích 680,9m2 cho ông Tương mượn 20m2 đất để dựng kiốt bán hàng... Để được UBND xã miễn các loại thuế, ông Tương xin UBND xã Đức Thành với nội dung … “tôi nay thương binh về xã trú ngụ tại đội 5, có xin anh Lê Văn Chiến một mảnh ao trước cửa nhà, giáp nách đường lớn, liên xã để làm một chiếc quán, diện tích khoảng 20m2. Anh Chiến nhất trí cho..”. Và tôi đã ghi vào cuối đơn nội dung: “Hồ đó tôi đã đào đất đắp nền, nay anh Tương xin dựng một cái lều để làm quán, đề nghị xã giải quyết cho anh Tương”, rồi cẩn thận nói lại: “Đất mặt tiền em chỉ cho mượn tạm để anh dựng ốt bán hàng, khi nào em làm nhà lớn hoặc có việc cần thì anh phải tháo dỡ trả mặt bằng cho em”. Ông Tương vui vẻ hứa: “lúc nào có có nhu cầu dùng lại đất, tôi sẽ dỡ kiốt để bàn giao mặt bằng”. Từ năm 2010 đến năm 2014, tôi liên tục yêu cầu ông Tương trả đất, nhưng ông Tương không trả mà còn nói: “Đất này nằm trong lộ giới hành lang an toàn giao thông, xã lấy thì tôi trả”. Cực chẳng đã, tôi làm đơn khiếu nại lên UBND xã Đức Thành, yêu cầu được giải quyết. Ngày 30/3/2015, UBND xã Đức Thành  thành lập Tổ xác minh do ông Phan Hồng Khang - Công chức địa chính làm Trưởng Đoàn tới hiện trường, đo đạc, thẩm định, lập biên bản xác minh và đi đến kết luận: “Xác định theo Bản đồ 299, quán của ông Tương nằm trong đất ông Chiến”. Thấy xã xuống lập biên bản mà không có động thái giải quyết, ông Tương liền tập kết vật liệu, cơi nới, tu sửa phần ốt rầm rộ. Năm 2019, tôi cắt 329,6m2 trong tổng số đất trên cho con trai là Lê Văn Bang và con dâu Phạm Hồng Ngọc, được cấp giấy CNQSDĐ sử dụng thuộc thửa 235, tờ bản đồ số 58. Sau khi nhận chuyển nhượng các con tôi liên tục có đơn gửi đến UBND xã Đức Thành yêu cầu ông Tương trả lại mặt bằng, tuy nhiên đến nay sự việc vẫn chưa được giải quyết dứt điểm”.

Tại buổi hòa giải, giải quyết tranh chấp đất đai giữa gia đình ông Chiến, anh Bang và ông Tương diễn ra vào ngày 08/7/2020, Ông Hồ Sỹ Tân - Công chức địa chính cho rằng: “Phần đất ông Tương đang sử dụng đã có giấy của UBND xã  từ năm 1991 xác nhận việc ông Chiến cho ông Tương đất có ông Chiến  chứng nhận nên ông Tương sử dụng đất là hợp pháp. Hơn nữa phần đất ông Tương đã được tách thành một thửa riêng biệt vào năm 2010 nhưng nằm trong hành lang ATGT nên không đủ điều kiện để cấp bìa, do đó ông Chiến không có cơ sở đòi lại đất, anh Bang và chị không liên quan đến phần đất ông Tương?. Kiốt ông Tương nằm trong hành lang ATGT không ảnh hưởng gì nên được sử dụng đến khi có chủ trương mở rộng đường thì xã mới lập phương án giải tỏa theo quy định”. Còn ông Hà Huy Công - Chủ tịch UBND xã nêu ý kiến: “Đề nghị 2 bên tiến hành thương lượng, hòa giải, nếu  không được thì chuyển cấp cao hơn. Việc tháo dỡ kiốt ông Tương phải có chủ trương trình cấp có thẩm quyền phê duyệt, hiện tại địa phương chưa có phí mở rộng đường” (?)

Thạc sỹ, Luật sư Nguyễn Đình Kim Cương - Phó giám đốc Chi Nhánh Miền Trung - Công Ty Luật TNHH Luật Gia Vũ (Đoàn luật sư thành phố Hà Nội), Luật sư Cương nêu quan điểm: Năm 1991, ông Tương đã có đơn xin xác nhận gửi UBND xã Đức Thành, tuy nhiên nội dung của giấy xác nhận này hoàn toàn không thể hiện việc ông Chiến cho ông Tương đất như ông Tân - cán bộ Địa chính xã Đức Thành nói. Nội dung giấy thể hiện, ông Tương xin phép UBND xã Đức Thành dựng một cái quán trên phần đất của ông Chiến để bán hàng tạp hóa chứ không phải là xin đất. Ông Chiến cũng chỉ chứng nhận việc ông cho ông Tương mượn đất ao để dựng quán chứ không cho ông Tương đất. Tại phần chứng nhận của UBND xã Đức Thành, ông Võ Đình Chiến - Chủ tịch đã ghi rõ: “Qua đơn trình bày của hộ anh Lê Xuân Tương thuộc đội 5, xin mở quán làm tạp hóa ở vùng Lê Đình Chiến đội 5, vì điều kiện của gia đình, UBND xã nhất trí cho anh Tương được mở quán bán hàng tạp hóa như trong đơn”. Như vậy, UBND xã Đức Thành cũng chỉ xét duyệt cho ông Tương làm quán bán tạp hóa trên đất ông Tương... Nếu UBND xã Đức Thành dựa vào giấy này để làm căn cứ cho việc cho tặng đất giữa ông Chiến và ông Tương thì không phù hợp pháp luật vì việc cho tặng bất động sản phải lập thành hợp đồng, có vị trí đất, có tứ cận, có sự đồng ý của đồng sở hữu vợ ông Chiến. Trong quá trình giải quyết đơn thư, UBND xã Đức Thành cho rằng vợ chồng anh Bang không liên quan đến phần kiốt ông Tương nên không có quyền khiếu nại là không đúng bởi căn cứ vào hồ sơ chuyển nhượng quyền sử dụng đất giữa vợ chồng ông Chiến và vợ chồng anh Bang cho thấy, phần đất ông Bang nhận bao gồm cả Phần lưu không nằm trong quy hoạch mở đường, phần kiốt này nằm trong Giấy CNQSD nên vợ chồng anh Bang có quyền sử dụng.

Thiết nghĩ, nếu UBND xã Đức Thành chưa có phương án giải quyết dứt điểm sự việc thì cần xin chỉ đạo của UBND huyện Yên Thành để có phương án giải quyết dứt điểm vụ việc theo đúng quy định của pháp luật, đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp của anh Bang và tránh để tình trạng đơn thư kéo dài gây mất ổn định tại địa phương.

Nguyễn Hân

Theo Tạp chí Tri thức Xanh - Số 30 - 20